Topdag met vlinders en libellen in Limboland

Al enkele weken stond een dagje Limburg hoog op het programma voor me, met name voor wat vlindersoorten waar ik eindelijk mee wilde af rekenen. Iepenpage is er daar één van waar nooit van was gekomen, en dit jaar zijn er o.a. in Heerlen en Maastricht weer een mooi aantal gezien. Naast deze soort is het donker pimpernelblauwtje ook nog steeds een soort die op mijn vlinderlijst ontbreekt. Deze soort zit enkel in een Limburgse wegberm en is dus uiterst kwetsbaar, zo'n soort kan je  beter maar gezien hebben... Verder is het momenteel de tijd in Noord-Limburg voor allerlei zeldzame libellensoorten en ook spiegeldikkopje zit nu volop in de vliegtijd. Gezien de voorspelling van een graadje of 30 is het dus vandaag de uitgelezen kans om heel Limburg door te rijden en alles binnen te harken. 3 jaar geleden heb ik ook al een groot gedeelte van deze soorten gezien, maar nu we er toch zijn moeten we natuurlijk gewoon alles weer zien. Het wordt een heel vol programma, maar het blijkt gisterenavond allemaal precies in elkaar te kunnen passen.

Om zes uur pik ik Albert en Jacob Molenaar op, waarna we om acht uur bij de Sint Pietersberg bij Maastricht aankomen. Laurens van der Padt en Laurens van de Wind met zijn vader zijn daar inmiddels ook gearriveerd, en de hele dag hopen we met elkaar op te trekken. Op de berg vliegen de eerste vlinders en libellen al, en die worden natuurlijk gretig genoteerd voor een flinke daglijst. Eenmaal richting de eerste veldjes is een boswitje de eerste zeldzaamheid, altijd leuk!

Boswitje

Op de Pietersberg is het vooral het dambordje de doelsoort, een soort die hier af en toe weleens langs komt en ook al 2 keer is gezien dit jaar. In de ruim 2 uur dat we er rondlopen zien we deze soort, zoals verwacht, dan ook niet. Qua vlinders is het verder ook relatief rustig omdat we precies tussen de generaties van de dikkopjes zitten. Erg mooi is nog wel een koninginnepage, maar die gaat er net te snel vandoor voor een plaatje.

Qua libellen is het niet onaardig met op de hellingen enkele kanaaljuffers, blauwe breedscheenjuffers en uiteindelijk iets van 7 zuidelijke oeverlibellen. Zowel mannetjes als vrouwtjes laten zich erg leuk bekijken! 

Blauwe breedscheenjuffer

\

Man zuidelijke oeverlibel

Vrouw zuidelijke oeverlibel

Sprinkhanen zitten er natuurlijk ook nog volop en met name de grote hoeveelheid gouden sprinkhanen zijn opvallend. Deze soort is bijna helemaal afwezig in het westen van het land. Opvallend detail dat we vaststellen is dat op het moment dat we aankomen, zo rond een uurtje of 9, het vooral de krassers zijn die volop zitten te zingen, terwijl rond 11 uur de krassers stil zijn en dan de gouden sprinkhanen van zich laten horen.

Gouden sprinkhaan

Enkele zeldzame planten zien we ook nog waaronder donzige klit, sikkelklaver, hokjesspeul en het zeer zeldzame geel zonneroosje en kalketrip.

Geel zonneroosje

Kalketrip

Het is ondertussen 11 uur en om op schema te blijven vertrekken we vanaf de Pietersberg richting een tweetal oude iepen in Maastricht waar iepenpages zitten. De iepen blijken echter akelig hoog en meer dan een vlindertje wat af en toe vliegend zichtbaar is hoog in de kruin wordt het niet. Niet echt bevredigend met deze nieuwe soort vertrekken we na een half uurtje weer, later op de dag dus alsnog maar bij Heerlen proberen.

De volgende bestemming is die van de lichtgroene sabelsprinkhaan nabij Slenaken. Sinds 2012 is hier een populatie van deze Europese soort die net als het zuidelijk spitskopje vanuit het zuiden op lijkt te komen. Slenaken ligt echter niet echt om de hoek, dus er was nog nooit van gekomen om deze als één van de laatste sprinkhanen die ik nog moet in Nederland te bezoeken. Ondanks dat ze dit jaar nog niet en nog nooit zo vroeg zijn gezien, maar wat zegt dat bij sprinkhanen, moest er dan nu toch maar van komen. 

Eenmaal op de parkeerplaats naast het veld is het echter eerst een vlinder die alle aandacht opeist. Laurens van de Wind ziet namelijk plotseling een heus dambordje boven het veld vliegen! Iedereen gelijk eropaf en wat liet hij zich schitterend bekijken! Een erg gave verrassing! Met z'n zessen om een vlinder staan is niet ideaal dus na een vluchtig bewijsplaatje besluit ik maar de sprinkhanen te gaan zoeken. De anderen weten 'm gelukkig wel af te platen. 

Dambordje                      ©Albert Molenaar

Niet veel verder op vind ik al snel de eerste lichtgroene sabelsprinkhaan, en na een kort rondje over een gedeelte van het veld blijken ze overal wel te zitten. We schatten het op zo'n 30 zingende beesten, maar vermoedelijk zitten er op het hele veld nog wel meer. Erg gaaf dus om deze sprinkhaan te zien! 

Lichtgroene sabelsprinkhaan

Niet ver hier vandaan, vlakbij Cotessen, is een poeltje waar al jaren gaffelwaterjuffers zitten. Door het prachtige Zuid-Limburgse landschap rijden we naar deze op het oog kansloze poel en al vrij snel zijn een paar copula's van dit oprukkende juffertje gevonden.

Limburgs landschap

Poeltje van de gaffelwaterjuffers

Nu gaan we Zuid-Limburg verlaten en een stuk richting het noorden rijden, om in de buurt van Herkenboch meerdere libellensoorten en het donker pimpernelblauwtje op te zoeken. Onderweg komen we echter nog langs Heerlen waar bij het Van der Valk Hotel de bekendste plek voor iepenpages is in Nederland. De drie iepen zijn hier een stukje lager en we krijgen zo'n 6 iepenpages hier dan ook een stuk beter in beeld dan in Maastricht. Met de telescoop zijn ze heel aardig te zien in de toppen, en een plaatje maken lukt zelfs!  

Iepenpage

Vanuit Heerlen is de volgende bestemming het donker pimpernelblauwtje. Deze zomer zijn ze nog niet gezien, maar gezien het weer en tijd moeten ze gewoon vliegen vandaag. Eenmaal op de bewuste plek aangekomen blijkt dat gelukkig ook het geval en kan ik mijn 3de nieuwe vlindersoort voor de dag bijschrijven. We zien uiteindelijk maximaal 4 exemplaren van deze uiterst kwetsbare soort, maar veelbelovend ziet het er niet. Veel pimpernel staat er namelijk niet en regelmatig vliegen ze weg over het maïsveld op zoek naar meer nectar, zo lijkt het.

Donker pimpernelblauwtje

De plek

Na nog even genoten te hebben van een druk eileggende koninginnepage gaan weer door richting de Meinweg voor gewone bronlibellen. Op de schitterende plek met een beekje door het zeer vochtige bos is het wachten totdat ze een keertje voorbijkomen vliegen. Net in Duitsland zien we boven een stroompje 4 bronlibellen druk heen-en-weer vliegen en eitjes leggen. Even later zien we er ook in Nederland twee, en tevens laten flink wat bosbeekjuffers en een geelsprietdikkopje zich zien.

Bosbeekjuffer

Opvallend zijn ook wat waterrallen die zich vlak onder het vlonder begeven en dat met veel gegil en kabaal te kennen geven. Te zien krijgen we ze helaas niet.

De Turfkoelen aan de oostkant van Herkenbosch is de volgende plek die we aandoen, en wel voor de gevlekte glanslibel. Een simpel slootje in dit gebied is dé plek, maar voordat we daar aankomen zien we al een exemplaar boven het pad patrouilleren. Met deze soort is het vooral wat afstand nemen en er dan door je kijker van genieten, zitten doen ze namelijk vrijwel nooit.

Turfkoelen

De laatste libel voor vandaag die op het programma staat is de gaffelibel, langs de Roer. Deze schitterende plek (Dat is het voordeel met libellen en vlinders, over het algemeen zijn de zeldzame soorten gespecialiseerd op uiterst unieke omstandigheden die dan weer bijna alleen in zeer kwetsbare of unieke natuurgebieden te vinden is. Het zijn dus meestal veel mooie plekken die je bezoekt, in tegenstelling tot vogels die overal wel 'kunnen' zitten.) heeft voor ons echter eerst een andere verrassing in petto: zuidelijke keizerlibellen! Boven het snel stromende water zien we opeens 3 van deze zeldzame libellen rondvliegen, die hadden we niet verwacht! Eén exemplaar laat zich zowaar ook nog mooi zittend fotograferen.

Zuidelijke glazenmaker

Niet veel later wordt ook een gaffellibel op een kattenstaart gevonden, waarna dus tot nu toe alles is gelukt! Wat een dag, het gaat fantastisch! Leuke bijvangsten zijn hier nog een wielewaal en enkele kanaaljuffers. 

De laatste plek die op het programma staat is het Weerterbos, waar nog een aardige populatie spiegeldikkopjes huist. Onderweg naar het bewuste veldje kunnen we nog landkaartje, kleine ijsvogelvlinder en oranje zandoogje bijschrijven voor de daglijst, altijd leuk! Op het veldje zijn de dikkopjes snel gevonden, en totaal zien we zo rond de 10 exemplaren van dit fraaie vlindertje. 

Spiegeldikkopje

Een fraaie dagactieve nachtvlinder die we hier ook veel zien is de phegeavlinder.

Phegeavlinder

Eenmaal weer in de auto gaat het weer op huis aan, maar bij Den Bosch gaan we toch nog even van de snelweg af om in de Moerputten het pimpernelblauwtje nog op de daglijst te kunnen zetten. Deze soort is hier in 1990 geïntroduceerd en weet zich sinds dien nog steeds te handhaven! Eenmaal op het bewuste veldje zijn we daar ook getuigen van en zien meerdere exemplaren rondvliegen, ook al is het ondertussen al half acht.

Pimpernelblauwtje

We vermaken ons hier ook nog met een aantal moerassprinkhanen en opvallend veel eikenpages die de eiken rondom het veld bevolken. Voor het eerst eigenlijk dat ik deze soort zo goed zie en zowaar ook nog kan fotograferen.

Moerassprinkhaan

Eikenpage

Na deze laatste stop is het wel echt gedaan voor vandaag. Om negen uur zijn we weer thuis met een giga-lijst aan zeldzame libellen, vlinders en een enkele sprinkhaan. Het weer was natuurlijk fantastisch en uiteindelijk ging alles precies volgens schema en lukte het ons alle doelsoorten te zien, met daarnaast ook nog de nodige bonusjes. Het dambordje verdient uiteindelijk toch wel de titel 'Soort van de dag', dat was een buitengewoon aangename verrassing!

Dambordje                     ©Laurens van der Padt