zaterdag 30 januari 2021

13 nationaliteiten op Zuid

Het is deze zaterdag weer eens tijd voor een meeuwenrondje door Rotterdam-Zuid, na afgelopen week nog wat avondjes met zaklamp en schepnet erop uit te zijn geweest. Dat leverde nog twee bokjes maar voor de afwisseling ook eens een fazant op. Toch leuk! Vandaag staat dus vooral in het teken van ringen aflezen, en daar begin ik mee in Ridderkerk. De eerste aflezing is gelijk een leuke, namelijk een Belgische kokmeeuw die ik nooit eerder zag. Ook in Beverwaard zie ik nog een hele nieuwe ring, deze keer een jonge kokmeeuw uit Litouwen. 

Bokje

Fazant

In Keizerswaard sluit Sander Elzerman aan, maar verder dan de nodige bekenden zien we niet. Wel blijkt de vaste Wit-Russische kokmeeuw weer present. In het Spinozapark en in Zuidwijk is het stil, en in het Zuiderpark zien we enkel wat kokmeeuwen die hier in 2019 zijn geringd. Carnissebuurt levert gelukkig wel wat leuks op, want plotseling zit daar de gekleurringde zwartkopmeeuw die in 2018 op dezelfde plek is geringd. Leuk dat die weer terug is op deze plek! 

Zwartkopmeeuw W-3ELT

Bij de Maashaven is de aflezing van een Letse kokmeeuw erg leuk. Het is een exemplaar dat we nu voor de 4e keer aflezen, maar hij duikt telkens weer op andere en onverwachte plekken op. Echt een zwerver door de stad. Ook de Kroatische kokmeeuw W-S76E blijkt weer aanwezig deze winter, waarna we bij het Afrikaanderplein en Bloemhof nog wat geringde Nederlandse zilvermeeuwen tegenkomen. Enkele exemplaren met alleen een metalen ring zijn ons wat te slim af. Op diverse plaatsen komen we nog 2kj pontische meeuwen tegen. Fraaie beesten! Geringde exemplaren zitten er helaas niet tussen. 

Pontische meeuwen - 2kj

In Feijenoord komen we daarentegen nog wel enkele geringde zilvermeeuwen tegen, waaronder een Duits en Noors exemplaar. Dat zijn de leukere! De Russische kokmeeuw die ik op 15 januari aflas komen we ook weer tegen. Daarmee komen we uiteindelijk op 36 afgelezen ringen vandaag, waarbij de kokmeeuwen uit 13 landen afkomstig waren. Geslaagd! 

Zilvermeeuw N-J913Z

zaterdag 23 januari 2021

Weer waterpiepers in de klei...

Vanmiddag stap ik weer eens op de fiets voor een rondje door de Zwijndrechtse Waard. Langs de Waal kom ik zo een paartje grote zaagbekken tegen, die zich fraai laten bekijken. Blijven toch schitterende beesten! 

Grote zaagbek man (onder) en vrouw (boven)

Hierna fiets ik door richting Achter-Lindt, waar ik uiteindelijk de rest van de middag bij een groep van ca. 120 waterpiepers blijf hangen. Uiteindelijk lukt het me om 5 geringde beesten in de groep af te lezen, waarvan enkele in november zijn geringd. Die hangen dus de hele winter al rond in de Zwijndrechtse Waard. Leuk om dat nu te weten te komen! 


Waterpieper waarbij op de bovenste foto één van de kleurringen zichtbaar is

Opvallend genoeg vertrekt aan het eind van de middag een deel van de groep naar het zuiden, terwijl de reguliere slaapplaats bij de Devel naar het noorden is. Een bezoekje aan Polder de Hooge Nesse geeft al snel antwoord op de vraag waarom ze die kant op vliegen, want in een rietkraag zie ik tientallen exemplaren invallen. Interessant! Op ca. 2 km van elkaar slapen hier dus waterpiepers! 

Waterpieperslaapplaats in Polder de Hooge Nesse

vrijdag 22 januari 2021

Het blijft leuk...

Deze winter ben ik met veel van hetzelfde bezig, maar natuurlijk niet minder interessant! Maandagavond kon ik weer twee waterpiepers ringen op de slaapplaats, terwijl ik woensdagavond een rondje heb gelopen in de Crezéepolder. In het kader van onderzoek mag ik daar nu ook houtsnippen en bokjes ringen, en ondanks het rustige weer lukte het me om een bokje te vangen. Ook gisterenochtend lukte het om een bokje te kunnen ringen, maar toen de Zegenpolder. Tevens belandde twee kramsvogels in mijn handen, terwijl de houtsnippen die ik tegen kwam helaas niet te vangen waren. 

Bokje

Vanochtend tel ik werkmatig twee vaste akkergebieden op de Utrechtse Heuvelrug, waar de eerste kleine bonte specht weer aan het roffelen is en enkele grote lijsters rond lopen. Altijd leuk daar! Eenmaal weer thuis besluit ik nog op zoek te gaan naar de groep waterpiepers nabij de Devel. Die vind ik gelukkig en nu langs de Lindtsedijk. Op een geploegd perceel lopen ruim 100 vogels, waartussen het dus zoeken geblazen is naar ringetjes. Uiteindelijk kan ik één gekleurringde aflezen en valt het niet mee om tussen de kluiten de waterpiepers te vinden, laat staan de pootjes te kunnen checken. 

Twee waterpiepers op de akker

Na nog een overleg fiets ik aan het eind van de middag richting de Sophiapolder, om de overwinterende kleine burgemeester eens op te zoeken. Het is al het tweede jaar op rij dat een kleine burgemeester in Dordrecht overwintert en dus elke avond naar de Sophiapolder vliegt om te slapen. Vanaf de Veersedijk heb ik schitterend beeld op de polder en al vrij snel heb ik 'm in beeld, rustend op de steiger. De vogel staat helaas aardig achteraan, maar vliegt ook nog kort in het water, zodat de witte vleugels extra opvallen. Een leuke soort en al helemaal voor het binnenland natuurlijk! Hopelijk komt er ook nog weer een keer een grote burgemeester, die ontbreekt nog op mijn Ambachtlijst... 

Kleine burgemeester (links vooraan)

Na het eten loop ik nog een rondje door de Crezéepolder, waar weer een bokje geringd kan worden en waar bovendien nog enkele houtsnippen en een fraaie ransuil zich laten zien. Veel van hetzelfde dus weer deze week, maar het blijft leuk! 

Bokje

vrijdag 15 januari 2021

Kort maar productief rondje door R'dam-Zuid

Afgelopen maandag leverde een rondje door de Zegenpolder maar liefst 3 vangsten op van houtsnip. Een mooi succes! Zoekacties deze week naar gekleurringde waterpiepers waren helaas wat minder succesvol, maar vandaag stond het aflezen van meeuwen in Rotterdam-Zuid weer eens op de planning. Ik heb niet veel kruimels, maar voldoende om toch op de fietst te stappen richting Rotterdam. 

Houtsnip

De route maak ik wat anders en bezoek vooral gelijk de plekken die de laatste keer niet aan bod zijn gekomen. Feijenoord is dus het eerst aan de beurt, waar ik ook gelijk de nodige ringen tegenkom. Een vogel die in 2009 geringd is in Groningen is leuk, want dit is één van de beesten die ik al sinds 2013 in hetzelfde haventje aflees. Op een schip staat een nieuwe Deense vogel voor mij, terwijl in de Nassauhaven een kokmeeuw met een blauwe Poolse ring rond loopt. Een nieuw type die ik nog niet eerder zag. Verder lopen er nog enkele Nederlandse zilvermeeuwen rond, maar is ook een Duitser present net als een fraaie pontische meeuw.

Deense kokmeeuw W-1FF die ik niet eerder zag

=
Kokmeeuw uit Groningen die sinds 2013 overwintert in Feijenoord

Op het Afrikaanderplein lopen ook nog drie zilvermeeuwen uit de Nederlandse haven, maar het is daar ook rustig. Mogelijk speelt het wel een rol dat alle winkels dicht zijn en relatief weinig mensen in de stad zijn, die dus ook weinig voer achterlaten? De kruimels zijn in ieder geval erg in trek en meeuwen reageren overal goed. Ook in het Varkenoordse Park is dat even later het geval, waar ik 6 geringde kokmeeuwen tref. Daaronder zijn vooral bekenden, maar een nieuwe Finse kan ik helaas niet helemaal aflezen, terwijl dat met een Russische kokmeeuw gelukkig wel lukt! Erg leuk en pas mijn 3e aflezing van een kokmeeuw uit Rusland! 

In het Zuiderpark, Valkeniersweide, Spinozapark en Zuidwijk lees ik vervolgens met name nog wat bekende kokmeeuwen af, maar tref ik ook nog een nieuwe Deense vogel. Na het Spinozapark zijn de kruimels helaas op en vertrek ik dus ook uit de stad. Uiteindelijk is het niet eens een slechte dag geweest, met 22 aflezingen met als beste natuurlijk wel de Russische kokmeeuw! Er duiken dus steeds weer nieuwe kokmeeuwen op in de stad dus tijd om binnenkort weer eens een grote, uitgebreide ronde te doen! 

W-ETX6, in 2019 geringd in Rotterdam-Zuid

Deense kokmeeuw W-VS71

zaterdag 9 januari 2021

Middagje piepers zoeken in de Zwijndrechtse Waard

Met deze korte dagen valt er doordeweeks naast het werk niet zoveel te vogelen, maar het ringen van waterpiepers en de schemer en een rondje door de polder voor houtsnippen kan natuurlijk altijd! Gisteren ringde ik zo nog weer drie waterpiepers op de slaapplaats. Het was een drukte van belang, zo'n 150 piepers vielen in waarvan naar schatting wel 80 waterpiepers. Het rondje voor de snippen eerder deze week leverde alleen een watersnip op, de eerste die ik vang met schepnet! 

Waterpieper R/YWY

Watersnip

Vanochtend ligt er zowaar ijs op de sloten, en aangezien ik nog wat kruimels heb fiets ik gauw een rondje door Ambacht. Op enkele plekken voer ik, maar een geringde kokmeeuw tref ik helaas nergens. Vanmiddag besluit ik de polders in de Zwijndrechtse Waard rondom Achter-Lindt en Kleine-Lindt eens uit te kammen, op zoek naar waterpiepers. Ik heb nog maar één waterpieper afgelezen, dus dat aantal moet nog wel wat omhoog nu er al ruim 30 gekleurringde exemplaren moeten rondvliegen. Vanaf de Polder Hooge Nesse scan ik nauwkeurig al de akkers en geschikte plekken, in de hoop op een flinke groep piepers. 

Langs de HSL-lijn tref ik de eerste twee waterpieperse, foeragerend op een paardenweitje. Beiden ongeringd. Op een akker rusten tientallen watersnippen, terwijl een grote zilverreiger aan het foerageren is. Langs de boezemwetering vanuit de Devel lopen tientallen smienten en wat groepjes kolganzen zijn aanwezig. Deze laatste soort lijkt de laatste jaren altijd wel aanwezig te zijn, in tegenstelling tot jaren geleden toen er vrijwel alleen ganzen zaten als het vroor of sneeuwde. Op een geëgde spruitenakker kom ik dan opeens piepers tegen, eindelijk! 

Bevroren slootje met rechts geëgd spruitenperceel

Op de akker lopen zo'n 60 graspiepers, met daartussen slechts een enkele waterpieper. Op het slootje naast de akker lopen echter een kleine tien waterpiepers, die nu vanaf het ijs in de oevers naar voedsel zoeken. Al snel zie ik een exemplaar met kleurringen, wat R/RRB blijkt te zijn, geringd op 5 november. Mooi! 

Waterpieper op het slootje 

Graspieper

Als ik al de aanwezige piepers heb gecheckt ga ik richting Polder het Buitenland, ten zuiden van Heerjansdam. Op een stoppelveld van spruiten lopen ook piepers, maar ook hier alleen maar graspiepers. Een enkele waterpieper vliegt over, maar ze gaan zeker niet naar de grond helaas. Leuk is ook een groepje van 14 veldleeuweriken op de wintertarwe. Een soort die slechts in zeer lage aantallen overwintert in de Zwijndrechtse Waard. 

Veldleeuwerik

Via de Lindeweg ga ik weer terug richting Zwijndrecht, maar vlak achter de Devel kom ik een veld spruitenresten tegen waar een grote groep waterpiepers foerageert, vlak langs de weg! De telescoop is snel geïnstalleerd, waarna het zoeken kan beginnen. Steeds vallen nieuw groepjes bij de groep in, die voor lijken te verzamelen voor de slaapplaats. Het aantal kleurringen valt echter tegen, maar uiteindelijk weet ik twee exemplaren af te lezen. Dat is mooi! Eén van deze vogels, R/YYY zag ik in november ook al bij Heerjansdam.

Spruitenstoppel vlakbij slaapplaats (links)

Waterpieper R/YYY

Al met al dus met drie afgelezen waterpiepers een uitstekend resultaat, van een middagje zoeken naar waterpiepers op de akkers... 

zaterdag 2 januari 2021

Een piepkuiken en wat kokjes

Afgelopen week werd er nog net in het oude jaar een Siberische tjiftjaf ontdekt aan de Oudelande, in Ridderkerk. In een groenstrook naast de oprit van de A15 zat het exemplaar, maar was met regelmaat ook verdwenen. Op oudejaarsdag zocht ik nog een uurtje tevergeefs en was hij in geen velden of wegen te bekken. Gisteren bleek het exemplaar echter nog aanwezig en werd zelfs een tweede gezien. Beide exemplaren zijn mooi grijs zoals echte Siberische tjiftjaffen betaamd en lieten beiden de karakteristieke 'piepkuiken-roep' horen. De twee eerdere gevallen die ik op IJsselmonde heb, riepen niet, dus deze wil ik nog wel graag zien. 

Vanochtend ben ik dus rond 9u op tijd aanwezig, maar dat bleek toch alweer te laat. Een kwartiertje voor mijn aankomst was één van de twee exemplaren aanwezig, waarna hij verdween in de strook en onvindbaar blijkt. Jammer! Na het middageten hoor ik dat er weer eentje zit, dus snel ga ik die kant op en nu laat een exemplaar zich wel schitterend zien. Hij trekt wat op met staartmezen en foerageert met name op de grond, waarbij ook regelmatig de roep te horen is. Leuk! Na de bruine boszanger van november ook nog deze leuke late najaarsgast. Nu nog pallas' boszanger... 

Groenstrook langs de A15

Aangezien ik nog broodkruimels heb, besluit ik een rondje door Ambacht en Zwijndrecht te maken om te kijken welke geringde kokmeeuwen weer zijn teruggekomen. In Ambacht tref ik alleen de bekende zwartkopmeeuw, maar elders zitten geen meeuwen of reageren ze slecht. Ook in Zwijndrecht zit er nauwelijks wat, vermoedelijk omdat het toch nog onrustig is van het vuurwerk. Helaas. Met Richard van Vugt en Rutger Plaisier, die ook van de partij zijn, ga ik nog maar even de havens bij Zwijndrecht in. De grote groep kuifeenden is nog aanwezig, maar meer dan een hybride tafeleend x kuifeend kunnen we niet ontdekken. Jammer, maar vroeg of laat zal er wel een leuke duikeend op gaan duiken... Drie slechtvalk en een grote gele kwikstaart zijn hier ook nog aanwezig. 

Langs de Lindtsedijk komen we ook nog een mooie groep kokmeeuwen tegen, waartussen we zowaar twee geringde juvenielen kokmeeuwen zien. Leuk! Het is lastig aflezen, omdat veel mensen het fietspad gebruiken... Uiteindelijk lukt het toch en blijken het een Finse en Duitse kokmeeuw te zijn. Bij de waterbus zien we even later nog een Poolse en Tsjechische kokmeeuw, die zowaar alle vier nog nooit door mij gezien zijn. Erg leuk dus en wat de ringen betreft een geslaagde middag! 

Duitse kokmeeuw

vrijdag 1 januari 2021

Een gelukkig 2021!

Traditiegetrouw maak ik het eind van het jaar een opsomming van mijn natuurlijke hoogtepunten van het afgelopen jaar. Op het gebied van vogels, planten, libellen, vlinders en wat dies meer zij. Ook dit jaar dus weer een korte opsomming van het afgelopen jaar. De focus lag naast het zien van nieuwe soorten (Nederland, Zuid-Holland en IJsselmonde) ook nog op diverse andere zaken. Op IJsselmonde heb ik met name in het najaar nog veel gevogeld in de hoop op de vondst van een zeldzaamheid, van de zomer was ik druk met de plantenlijst, het inventariseren van de Devel en het ringen van kuikens (met name kluut en kievit. De winter bestaat toch nog toe met name uit het (proberen te) ringen van waterpiepers en houtsnippen. 

Waar maart vaak een maand is waar relatief weinig zeldzaamheden opduiken, was dat dit jaar weer eens anders. Op 16 maart had ik een alleraardigst verjaardagscadeau, toen een franklins meeuw werd ontdekt bij Benthuizen. Het was de eerste zeldzaamheid die werd ontdekt in de coronatijd en daardoor slechts beperkt werd doorgegeven. Aan het eind van de middag kon ik deze Noord-Amerikaanse soort, weliswaar op afstand, bijschrijven op mijn Nederlandse lijst!

Franklins meeuw

Op de vroege ochtend van 23 april kan ik de tweede nieuwe soort bijschrijven voor het jaar, namelijk een balkankwikstaart in Lentevreugd. De avond ervoor is de vogel gaan slapen naast een plasje, en in het eerste licht laat hij zich weer schitterend zien en horen. Een fraaie nieuwe (onder)soort, waarvan de laatste jaren meerdere gevallen zijn geweest maar het niet eerder lukte om deze soort te zien. 

Balkankwikstaart

Iets minder dan een maand later is het weer prijs als een steppearend opduikt nabij het Zeeuwse Wolphaartsdijk. De vogel werd gemeld vanuit België, opgepikt boven Middelburg en in de avond teruggevonden. Na de melding stap ik gelijk in de auto, waarna hij zich schitterend liet bekijken. De volgende ochtend vliegt de vogel op richting noord, maar vanaf IJsselmonde kunnen we hem helaas niet oppikken... 

Steppearend

Op 10 juni stap ik 's ochtends in alle vroegte in bed na een nacht vleermuisonderzoek. Telefoon gaat uit, waardoor ik vroege meldingen van de groene fitis op Texel mis. Uiteindelijk rol ik pas na elven uit bed, zodat ik pas om half twee op de boot zit naar Texel. Dan is de vogel nog in beeld, dus het lijkt goed te gaan komen, maar eenmaal op het eiland ontbreekt ieder spoor. Ai ai, toch maar de telefoon niet uitgezet... Rond half vier horen we dan toch nog een paar keer de zang van deze megazeldzaamheid (pas de tweede voor Nederland), maar bevredigend is het helaas niet. Hopelijk duikt ook in 2021 weer een exemplaar op die beter wil meewerken en dus wel op de lijst komt... 

De laatste dag van juni levert ten slotte een langverwachte nieuwe soort op. Een dougalls stern blijft bij Camperduin dusdanig lang ter plaatse, dat ik het niet kan laten eindelijk deze soort bij te gaan schrijven. Na niet al te lang wachten komt de vogel tevoorschijn in de kolonie grote sterns. Mijn 428ste soort (mits schildraaf en kokardezaagbek) in Nederland laat zich mooi zien als hij meerdere malen succesvol visjes weet te jatten van visdieven. 

Dougalls stern

Oktober heeft uiteindelijk voor mij zelfs nog 3 nieuwe soorten in petto. Op 2 oktober wordt 's ochtends een goudlijster ontdekt in Ouddorp, welke ik na een rit die kant op snel in de kijker heb. Uiteindelijk zie ik deze dwaalgast uit het verre oosten deze ochtend meerdere malen schitterend langs vliegen. Wat een soort! 

Wachten op de goudlijster

In de vroege ochtend van 26 oktober zet ik vervolgens weer eens koers richting Texel, waar de dag eerder een zwartkopzanger (blackpoll warbler) is ontdekt. Uiteindelijk past het allemaal precies deze ochtend. Onderweg blijkt de vogel nog ter plaatse, maar op de pont blijkt de begraafplaats in de Cocksdorp te zijn afgesloten vanwege drukte en de coronamaatregelen. Eenmaal op de locatie aangekomen duurt het echter niet lang voordat de vogel naast de begraafplaats wordt teruggevonden en zich daar schitterend laat bekijken. Eindelijk eens succes met een zangvogel op dit eiland, na in 2018 een roodoogvireo gemist te hebben en dit voorjaar de groene fitis niet mee wilde werken. Op de noordpunt vliegen zowaar ook nog enkele vale gierzwaluwen rond... 

Hier zag ik 'm voor 't eerst

Binnen een week is het tenslotte weer raak. Een telling in de Crezéepolder wordt verstoord door de melding van een alpengierzwaluw uit de Eemshaven. Een lastig twitchbare soort, maar als de vogel enkele uren ter plaatse blijkt te zijn zetten we gauw koers richting het verre noorden. Onderweg vertrekt de vogel definitief zo lijkt het, waarna we onze reis staken en in de Weerribben blijven hangen. De melding na dik twee uur doet ons echter direct weer in de auto springen, waarna ik na een spannende rit en een half uur zonder zwaluw op de Eemshaven, uiteindelijk ook mijn 7de nieuwe voor het jaar kan bijschrijven. 

Alpengierzwaluw

De levenslijst blijft op 31 december dus steken op 431 soorten, waarvan nog 8 aanvaard moeten worden (waaronder schildraaf en kokardezaagbek). Missers waren er dit jaar natuurlijk ook, na de eerder genoemde groene fitis. De ergste misser was wel de steppeplevier op 15 augustus, toen ik aan het klussen was en de telefoon voor het gemak thuis had laten liggen. Erg spijtig om deze knaller te missen die zich die middag had laten zien op Walcheren. Ook de gezenderde havikarend in april was niet aan mij besteed, omdat ik ook die waarneming (o.a. vanwege corona) te laat hoorde. In de ochtend van 24 april was deze (beperkt) twitchbaar nabij Egmond, nadat hij de vorige dag via Breskens het land was ingekomen. Ook de dwergarend die in mei enige dagen op Vlieland heb ik laten schieten, maar vooral vanwege drukte en omdat deze soort beduidend minder zeldzaam is... 

Naast de eerder genoemde franklins meeuw, balkankwikstaart en goudlijster, kon ik ook nog vier andere soorten in de provincie Zuid-Holland bijschrijven. In het voorjaar doken veel struikrietzangers op in Nederland, waaronder ook een exemplaar nabij Voorschoten. Een fijne inhaler voor de provincielijst. In het najaar zag ik nog een exemplaar op de Maasvlakte, maar vanwege de afwezigheid van foto's zal die niet de toets der kritiek kunnen doorstaan. Op die dag (30 september) zag ik wel een Siberische braamsluiper op de Tweede Maasvlakte nieuw voor de provincielijst. Dit exemplaar is ondertussen al bevestigd met behulp van DNA. 

Struikrietzanger

20 oktober werd een grijze wouw ontdekt bij het Oostvoornse meer, wat in Zuid-Holland nog steeds een erg goede soort is. Na een leuke ochtend ringen in Meijendel was dat een fijne nieuwe voor de lijst.  Het najaar leverde niet alleen een alpengierzwaluw op, maar was door de aanhoudende zuidenwind ook goed voor vale gierzwaluwen. Door een waarneming van een gierzwaluw bij Barendrecht was ik dan ook gelijk gealarmeerd en zoals verwacht en gehoopt bleek het inderdaad een vale gierzwaluw te zijn. Ook nog een nieuwe voor de Zuid-Hollandlijst, namelijk nr. 359 (incl. kokardezaagbek). 

Grijze wouw

Het vogelen in Zuid-Holland en de rest van Nederland (buiten IJsselmonde) was in 2020 buitengewoon beperkt. Voor werkzaamheden heb ik veel broedvogelinventarisaties gedaan rondom Breda, wat wel veel leuke bossoorten (zwarte spechten, middelste bonte specht, goudvinken, nachtzwaluwen etc.) opleverde en ook met orpheusspotvogel en bijeneter nog leuke verrassingen in petto had. Elders kwam tijdens het werk nog een duinpieper over, zag ik twee kraanvogels en liepen nog twee koereigers langs een provinciale weg. 

Kortom, veel van de leuke waarnemingen in Nederland deed ik dit jaar in betaalde uren, maar in het najaar heb ik nog een paar keer op de Maasvlakte gevogeld. Enkele uurtjes zeetrek leverde een vaal stormvogeltje en twee grauwe pijlstormvogels op, terwijl ik op de vlakte nog leuke soorten als bladkoning, kleine vliegenvanger en grauwe klauwier zag. In Limburg leverde een ochtendje nog grijze wouw en roodbuikwaterspreeuw op. De jaarlijst bleef dan ook steken op 236 soorten, terwijl soorten als brilduiker, middelste zaagbek, kleine zwaan en grote karekiet daarop ontbraken. Tja...

Grauwe klauwier

Op IJsselmonde heb ik de meeste vogeluurtjes doorgebracht, wat helaas geen vondst van een nieuwe voor mijn IJsselmondelijst heeft opgeleverd. Gelukkig ben ik niet de enige vogelaar op het eiland, want uiteindelijk heb ik in 2020 nog vijf soorten kunnen bijschrijven. Het duurde dit jaar wel heel lang, namelijk tot 12 juni, voordat de eerste nieuwe werd bijgeschreven. Ruim 1 jaar na de vorige nieuwe soort (griel op 8 juni 2019) was een grauwe fitis die onder de Dordtse brug zat te zingen de eerste nieuwe van het jaar. Hij zat op een klein schiereilandje in een paar wilgjes, en liet zich daar soms ook mooi zien. Gaaf! 

Grauwe fitis liet zich goed horen vanaf de brug

Een maand later was het zowaar weer raak, toen een kleinste jager zich twee dagen ophield boven de rivier de Noord. Op de zaterdagmiddag werd hij eerst gemeld als kleine jager, zodat ik de verfkwast even liet waar die was, ondanks dat ik die al op de IJsselmondelijst heb staan. Uiteindelijk bleek het echter toch een kleinste jager en dus een mooie aanvulling op de IJsselmondelijst. Gaaf! 

Op 8 oktober wist ik mijn derde nieuwe voor het eiland te zien: roze spreeuw. De dag ervoor werd het exemplaar al gevonden in een tuin in Barendrecht, maar toen bleek het voor niemand haalbare kaart. In de ochtend van 8 oktober regende het gestaag en na een tijd zoeken in de ochtend in de tuin met de druiven, haakte ik af. Eenmaal bijna weer in Ambacht werd het exemplaar weer gemeld, zodat ik hem na direct rechtsomkeert gemaakt te hebben niet veel later schitterend in beeld had. 

Roze spreeuw

De vale gierzwaluw die op 27 oktober in de Zuidpolder bij Barendrecht rondvloog was wellicht de prettigste nieuwe soort van het jaar. Na eerder een vale gierzwaluw in Rotterdam pijnlijk gemist te hebben, was het een hele fijne inhaler. Deze vogel hing uiteindelijk twee dagen rond en liet zich daar bij tijd en wijlen schitterend bekijken, nadat ook op veel andere plaatsen in het land deze zuidelijke soort was opgedoken. 

Vale gierzwaluw boven de Zuidpolder

De laatste nieuwe van het jaar, nr. 261, bleek een bruine boszanger in Zwijndrecht. Al meerdere pogingen had ik zelf ondernomen om deze soort te vinden, waarvan in het najaar een ongekend influx plaatsvond, maar dat lukte niet erg. Ook in de ochtend van 28 november was ik op zoek langs de Devel, toen op een paar minuten afstand een 'brubo' werd ontdekt door Hans Bossenbroek. In een smal rietkraagje liet deze nieuwe soort voor IJsselmonde zich regelmatig goed horen en zowaar ook nog even goed bekijken. 

Naast deze nieuwe was er nog meer dan genoeg te beleven. Het jaar begon gelijk goed met een kleine burgemeester op de Sophiapolder, die nog nieuw was voor de Ambachtlijst. Onverwachts was een groep overtrekkende kraanvogels over het Waalbos in februari, waar deze winter ook een geelgors verbleef. Het voorjaar was goed voor roofvogeltrek, met een fraaie steppekiekendief over de Crezéepolder (nieuw voor de Ambachtlijst) en elders over het eiland nog twee zwarte wouwen en een grauwe kiekendief. Op de Sophiapolder vond ik nog zilverplevieren en een tweetal rosse grutto's, een lastige soort die laatste! 

Rode wouw

Kraanvogels

Het najaar begon goed met een groep van vier zwarte ooievaars over Ridderkerk. Ook het vervolg was goed door met name veel bladkoningen (2 zelf gevonden). Naast een buidelmees, velduil en kleine barmsijs bleef een vondst van echte zeldzaamheden helaas uit. Anderen lukten dat met name nog in november, toen twee zwarte zee-eenden op de Noord ook op Ambachts grondgebied konden worden bijgeschreven en eerst een grote pieper en later een roodkeelpieper ter plaatse waren in de Zegenpolder. Het jaar sloot ik al met al af met 183 soorten. Een aardige score als je je niet inspant voor de IJsselmondejaarlijst. 

Zwarte zee-eenden

De big day in het voorjaar op IJsselmonde was natuurlijk weer een bijzonder. Dit jaar werden we met 115 soorten tweede en mistten we vooral door gebrek aan voorbereiding enkele soorten. Zelf zagen we enkele goede soorten als kolgans en zilverplevier, terwijl de vondst van een kwartel door een ander team wel de soort van de dag bleek te zijn. De Sinterklaas big day in december werd uiteindelijk omgebouwd tot een dag om een knaller te vinden voor het eiland. Met de zaterdag ervoor vondsten van roodkeelpieper, zwarte zee-eend en bruine boszanger leek het kruit aardig verschoten, en dat bleek inderdaad het geval. 5 december ging aardig geruisloos voorbij helaas en wij konden in de havens, die we helemaal uitgeplozen hebben, geen goede soort vinden. 

Kolgans op de big day

Op IJsselmonde zijn we dit broedseizoen ook druk geweest om de broedvogels in de rietkragen langs de Devel te inventariseren. Een schitterend gebied op IJsselmonde, maar de exacte aantallen waren nog onbekend. Tot nu toe, want het project leverde schitterende aantallen op, zoals 87 territoria rietzanger, 31 bosrietzanger, 22 blauwborst, 18 snor, 4 bruine kiekendief, 2 waterral, 2 roerdomp en 16 cetti's zanger. 

Snor

Bruine kiekendief

Roerdomp

Ook de huismussen, spreeuwen en groenlingen binnen de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht heb ik eens in beeld gebracht. Dat leverde uiteindelijk 298 territoria huismus, 108 spreeuw en 32 groenling op. Met name de dichtheden van spreeuwen en huismussen vielen erg tegen. Spreeuwen waren eigenlijk alleen in het westen van het dorp algemeen, terwijl van huismussen ook in grote, op het oog geschikte (delen van) wijken ontbraken. Waarschijnlijk ontbreken op die plaatsen veelal geschikte schuilplaatsen (struiken) en voedsel. 

Het hele jaar ben ik verder ook nog bezig geweest met vogelonderzoek met behulp van (wetenschappelijke) ringen. Een groot deel was namens het Kenniscentrum Akkervogels. In de zomer ben ik druk geweest om zoveel mogelijk kievitskuikens in het Buijtenland van Rhoon te kleurringen, waar gelukkig weer meer kievitskuikens vliegvlug zijn geworden dan in de voorgaande jaren. Tevens broedden daar dit jaar kluten, waar ik ook de nodige jongen van kleurringen heb voorzien. Ook jonge kluten in de Crezéepolder en Sophiapolder heb ik geringd. Deze gebieden lijken een opvallend hoge overleving van kuikens van kluten te hebben in vergelijking met veel andere gebieden in de Delta. Predatie speelt op veel plaatsen een grote rol, zodat vanaf 2020 een grootschalig kleurringonderzoek is opgestart. Wie weet kunnen de resultaten van de gebieden op IJsselmonde daarin ook een belangrijke rol spelen! Ook hebben we in 2020 weer wat visdief- en stormmeeuwkuikens geringd op de Sophiapolder. 

Visdief W-59N

Kluut WCB2

De eerste kluten worden losgelaten  ©Rutger Plaisier

Kievit GAO8

Kleine plevier

Scholekster

Naast deze kuikenprojecten, heb ik de afgelopen maanden en in de eerste maanden van het jaar geprobeerd om in de Zegenpolder houtsnippen te vangen. Dat lukte zowaar. Een schitterende soort die 's nachts opvallend talrijk blijkt te zijn. Ook enkele andere soorten bleken 's nachts te vangen, zoals holenduif en bokje. 

Holenduif

Houtsnip

In de Zegenpolder was het ook enkele weken leuk ringen op een wintervoedselveldje. Met name op de zonnebloemen hielden zich in oktober en november honderden vinkachtigen op, met name putters, groenlingen en vinken, maar lieten ook ringmussen en rietgorzen zich vangen. De vangst van een rietgors van afgelopen winter bevestigd dat de polder in het geheugen van deze en ongetwijfeld ook andere vogels blijft staan... 

Ringmus
Groenling

In de wintermaanden ben ik weer druk geweest met mijn eigen ringprojectje langs de Devel, waar ik overwinterende waterpiepers ring op de slaapplaats. In het voorjaar van 2020 ving ik enkele schitterende uitgekleurde waterpiepers met roze borst. In het najaar ben ik begonnen met het kleurringen van deze interessante broedvogel uit de Alpen en ondertussen vliegen er bijna 30 met kleurringetjes rond. Tot nu toe wist ik er één af te lezen. 

Waterpieper

Waterpieper R/RRR

Op VRS Meijendel kwam ik dit jaar slechts een enkele keer, maar leverde in het najaar wel twee fraaie bladkoningen en een Siberische tjiftjaf op. Ook het aflezen van meeuwen in Rotterdam-Zuid deed ik dit jaar slechts twee keer. Leukste aflezingen waar vooral een tureluur met Portugese ringen die een broedpoging deed in het Waalbos, een Franse kluut die enige tijd in de Crezéepolder liep en een Kroatische kokmeeuw die ik zoals in eerdere jaren midden in de zomer aantrof langs het Waaltje. 

Bladkoning

Siberische tjitjaf

Naast vogels was er in 2020 ook nog genoeg te beleven natuurlijk. Twee soorten vlinders wist ik nog aan de lijst toevoegen. Geraniumblauwtjes doken op in Numansdorp, waarvan eentje zich op een middag in augustus mooi liet bekijken. Waarschijnlijk ingevoerd met geraniumplanten, maar ze weten zich wel voort te planten in ons kikkerlandje. De herkomst van de tijgerblauwtjes die ik zag in Sint Geertruid is waarschijnlijk een stuk natuurlijker. Deze soort lijkt vanwege opwarming toe te nemen vanuit België. Van libellen zag ik weinig zeldzaamheden, de meeste kwam ik tegen tijdens werk, zoals plasrombout, bosbeekjuffer en gaffelwaterjuffer. 

Geraniumblauwtje

Tijgerblauwtje

Aan de amfibieën schonk ik dit jaar juist weer wat meer aandacht. Erg leuk was de trek van knoflookpadden vanaf hun winterverblijfplaats naar het voortplantingswater op een avond in april in Drenthe. Ze lieten zich schitterend zien en het was de lange reis zeker waard. Nabij Breda zocht ik dit jaar ook eindelijk succesvol naar vinpootsalamanders, welke zich in enkele zure vennetjes op de heide lieten vinden. Erg onverwachts was de lederschildpad die in september op de Oosterschelde werd gevonden. Als hij de dag na de vondst weer opduikt ben ik op de Maasvlakte, maar besluit gelijk richting Wemeldinge te rijden. Na een hevige plensbui is het beest na een uurtje in beeld. Erg gaaf en hij laat zich ook nog even op korte afstand zien. Wat een beest! Alleen vroedmeesterpad ontbreekt nog op het lijstje, dus die moet komend jaar maar op de lijst komen... 

Knoflookpad

Vinpootsalamander

Nieuwe sprinkhanen zag ik niet in 2020. Wel bleek ik in 2019 één van de eerste zuidelijke sikkelsprinkhanen van Nederland opgenomen te hebben in Barendrecht. Dat was wel een onverwachtse nieuwe! De mierenkrekels die in Cuijk zijn ontdekt heb ik nog niet geprobeerd, maar wellicht is dat wat voor in 2021. In 2020 zag ik wel 178 nieuwe plantensoorten voor mijn Nederlandse lijst. Mede omdat ik veel planteninventarisaties moest doen dit jaar was ik gespitst op deze soortgroep, waarbij ik meestal onderweg hier en daar de zeldzame soorten meepakte. Zelden trok ik eropuit om alleen maar planten te scoren, maar gelukkig werk ik aardig door het land zodat genoeg plaatsen bezocht konden worden. Op de Veluwe zag ik onder andere rood peperboompje, kleine schorseneer, veenbloembies en heidezegge, terwijl in Zeeland soorten als stinkende ganzevoet, meekrap en behaarde struweelroos konden worden bijgeschreven. De vakantie op Schiermonnikoog in augustus leverde ook 11 nieuwe op, waaronder de gesteelde zoutmelde. Het leuke van wilde planten is dat je overal nog wel nieuwe soorten ook zelf kan vinden, alhoewel dat nu met 1095 soorten ook weer lastiger is geworden. 

Zeealant

Stinkende ganzevoet

Uiteindelijk resulteerde dit bovenstaande in een update van de volgende lijstjes: