Zeevogels, een kievitdip en huiszwaluwen

Afgelopen woensdag was ik voor mijn stage een dag de zee op, wat ook in juni toch niet heel saai bleek te zijn. We zagen enkele jan-van-genten, maar verrassend was ook een alk en een noordse pijlstormvogel die fraai langs de boot kwam! Leuk in juni! Donderdag was ik vervolgen weer druk op mijn stage, toen een grijskopkievit werd gemeld in Friesland. Nog nooit van deze soort gehoord, maar gezien de reacties van vele twitchers was het toch wel een goede soort... Heel veel zin had ik niet om richting Workum te gaan, en de tijd ontbrak me ook. Ondanks dat de vogel gisterenavond was opgevlogen, doen Laurens van er Wind, Erik-Jan Visser, Arjan Molenaar, Richard van Vugt en ik vanochtend toch maar een poging...

'Chum', voer voor zeevogels

Rond kwart over zeven komen we aan in het Friese land, en wat vogelaars betreft is er zo goed als niemand. Kemphanen, grutto's en veel kieviten lopen nog rond op de weilanden, maar de extreme dwaalgast uit Azië krijgen we op de oude plek niet gevonden. Dan zit er dus niet veel meer op dan te gaan zoeken in zuidwestelijke richting, waar de vogel gisteren verdween.

Na zo'n drie uur zoeken en de nodige kieviten en kemphanen gevonden te hebben, gooien we de handdoek in de ring. Het had zo mooi kunnen zijn, maar helaas. Met nog een enkele veldleeuwerik en een groepje overvliegende casarca's moesten we het doen. Wellicht de volgende keer toch maar gewoon gelijk gaan?!

Friesland...

Eenmaal thuis ga ik ondanks de hitte nog de huiszwaluwen van Ambacht tellen. Dat blijkt tegen de verwachtingen in weer een ongekend succes. Uiteindelijk tel ik maar liefst 196 nesten, wat betekend dat er weer 40 bij zijn gekomen in vergelijking met vorig jaar. Ook op nieuwbouwhuizen doen ze het goed en de Sophiapolder lijkt toch wel de sleutel van dit succes!

Huiszwaluwen laten ook sporen na...

Kuikens ringen en toch die zadellibel!

Afgelopen week was een diverse week, waarin ik gevarieerd bezig ben geweest. Een vleermuisonderzoek in Barendrecht leverde nog enkele nieuwe territoria van zwarte roodstaarten op, terwijl broedvogelonderzoek nabij Goudriaan niet verveelde met nog wat spotvogels en een zingende grauwe vliegenvanger. Ook een ringsessie op 19 juni, in het kader van mijn stage, in kolonie sterns in de Delta was erg leuk! We ringden veel grote sterns, maar ook de nodige dwerg-, noordse sterns en visdieven. Strandplevieren, een zeearend, wat casarca's en een overzomerende bonte strandloper maakte dat geheel nog wat aangenamer!

Grote stern

Dwergstern

Overigens lukte het me zelf in de Portlandpolder ook nog om wat jong grut te ringen. Daar kreeg ik nog twee flinke kievitkuikens te pakken, welke het hopelijk wel gaan halen. Leuk! Afgelopen zaterdag ben ik daarnaast het hele land doorgereden voor quick-scans, om bij gebouwen te bepalen of natuuronderzoek nodig was voor te verrichten werkzaamheden. Leuk werk, maar qua vogels leverde dat niet veel op...

Kievit

Ook vanochtend in alle vroegte ben ik weer aan het 'werk', om een wijkje in Ridderkerk vleermuisonderzoek te verrichten. Als het licht is geworden zit het werk erop, en ga ik al vogelend weer richting Ambacht. In Polder Oud-Reijerwaard tel ik nog wat huiszwaluwen, maar zie ik ook nog enkele kleine plevieren. Tevens blijken nieuw gegraven watergangen er geschikt uit te zien voor libellen! Ook voor zadellibellen, een soort waar momenteel een invasie van gaande is, lijkt de locatie wel geschikt...

Nieuwe watergang in Oud-Reijerwaard

Als de temperatuur vanmiddag aardig is gestegen kan ik het dus niet laten om die kant op te gaan, in de hoop natuurlijk op leuke soorten. Eén van de eerste libellen die ik zie na aankomst is een vuurlibel, wat laat zien dat het inderdaad een goede plek is. Uiteindelijk zie ik wel zo'n 20 exemplaren van deze soort die sterk toeneemt op IJsselmonde. Ook blijken veel zwervende heidelibellen aanwezig en zie ik ook nog een tengere grasjuffer.

Echter, ook de keizerlibellen zijn aanwezig en natuurlijk met name de talrijke grote keizerlibel. In een flits zie ik echter ook opeens een mannetje zuidelijke keizerlibel. Erg gaaf! In 2011 vond ik de eerste voor IJsselmonde, maar sindsdien zijn de waarnemingen van deze soort toegenomen. Toch leuk om er ook hier weer eentje te treffen, en later laat hij zich gelukkig een stuk beter zien!

Na een eerste rondje zonder zadellibel doe ik toch nog maar een tweede check. Nu of nooit! En het blijkt 'nu' te worden, want opeens zie ik een verdachte libel rondvliegen bij een graspol middenin het water. Het exemplaar blijkt daar volop eitjes aan het afzetten te zijn, en het is inderdaad een zadellibel! Wat een knaller en fantastisch dat is het gelukt! Door de afstand lukt het me niet om een plaatje te maken, dus ik sein in ieder geval anderen in. Een grote keizerlibel waardeert het exemplaar echter niet zo, en gaat er al snel achteraan. Opeens ben ik het exemplaar dan ook kwijt en helaas lukt het me niet meer om 'm terug te vinden. Ook anderen treffen het exemplaar later op de dag helaas niet meer aan. Hopelijk dat als de eitjes uitkomen dat er nog een kans ligt?!

Naast het libellenfeest was de plek ook opmerkelijk goed voor sprinkhanen. Het uiteindelijke aantal van elf zingende greppelsprinkhanen verraste met wel het meest. Deze soort zat op IJsselmonde tot nog toe uitsluitend langs de rivieren, dus hoe de exemplaren hier terecht komen is me dan ook een raadsel. Desalniettemin wel leuk natuurlijk om de uitbreiding van deze fraaie sprinkhaan te volgen!

Greppelsprinkhaan

Vanavond hebben Lauren van der Wind en ik nog de kolonie visdieven op de Sophiapolder geteld, wat vanuit de lucht met een drone verrassend goed bleek te werken. Zeker zo'n 50 paartjes zijn aanwezig, een mooi aantal! Direct volgend op de telling maak ik nog een ronde voor ransuilen, wat in de Gorzen een vliegvlug jong oplevert. In het Waalbos vind ik geen nieuwe territoria meer en zijn het enkel wat sprinkhaanzangers en een veenmol die voor enige afwisseling zorgen. Toch leuk! 

Ransuil

Genoeg om je niet te vervelen...

In de Portlandpolder ben ik vanochtend op zoek naar kuikens van scholeksters en kieviten. Dat valt helaas tegen, maar jonge kieviten meoten er gezien de ouders nog wel in aardig aantal lopen. Uiteindelijk lukt het me om slechts één jong kuiken te vinden, die makkelijk in een maïsperceel loopt. Nog een keertje terug dus voor de rest!

Kievit kuiken

Ook doe ik nog een poging om gele kwikstaarten te vangen. Op die locatie hangt vermoedelijk ook nog een geringde rond, maar uiteindelijk lukt het me niet om een exemplaar te pakken te krijgen. Eén van de vele boerenzwaluwen die boven het perceel aan het foerageren is, is een stukje minder snugger. Deze vliegt pardoes het net in, toch leuk!

Boerenzwaluw

Vanmiddag steek ik nog de nodige uren in het tellen van de Crezée- en Sophiapolder. Deze worden maandelijk geteld en het levert ook nu weer veel vogels op. Op de Sophiapolder tel ik zo bijvoorbeeld ruim 1500 krakeenden. Een prachtig aantal! Ook zitten er alweer 18  wintertalingen, een smient en als leukste verrassing wel een casarca. Een paartje brandgans blijkt geen succes te hebben gehad op het eiland, maar even later blijkt een paartje in de Crezéepolder wel met vier jongen rond te lopen. Leuk dit eerste broedgeval op IJsselmonde! Verder kom ik nog een pontische meeuwen, net als een zwervende heidelibel en de eerste gouden sprinkhanen weer. Meer dan genoeg om je niet te vervelen in beide polders dus...

Casarca

Brandgans met jongen

Zwervende heidelibel

Zadellibel en andere insecten in Voornes Duin

Na weer een telling op de Verklikkerplaat voor mijn stage, rijd ik terug via Voornes Duin. In Nederland tekent zich namelijk een grote invasie af van zadellibellen, en ook in Voornes Duin is recent een exemplaar ontdekt. Deze zeldzame libellensoort is afkomstig uit Afrika, maar vermoedelijk door de luchtstromingen zijn ze nu terecht gekomen in Noord-Europa. Op veel plekken zijn ze nu opgedoken, en aangezien de soort nog niet op mijn lijst staat doe ik vanmiddag ook een poging.

Bij een klein poeltje in de duinen bij Rockanje was de waarneming gedaan, en daar aangekomen is het inderdaad een drukte van jewelste met libellen. Verrassend zijn daarbij de tientallen gaffelwaterjuffers, die in tandems over het water vliegen. Dit juffertje is in Nederland met een sterkte opmars bezig vanuit het zuiden, en heeft nu dus ook al Zuid-Holland bereikt. Erg leuk om deze soort in deze aantallen hier te treffen! Momenteel de noordelijkste locatie in Nederland.

Gaffelwaterjuffers

Verder is het een drukte van belang, met veel zwervende heidelibellen, zwervende pantserjuffers, platbuiken en meer algemenere soorten. Ook een veenmol kom ik nog tegen die boven de grond loopt, dat zie je niet vaak! Deze sprinkhaanachtige leeft doorgaans onder de grond en laat zich eigenlijk alleen maar horen. Het is dan ook pas de tweede keer dat ik 'm zie! Veel leuke dingen te zien dus, maar van de zadellibel ontbreekt nog elk spoor...

Veenmol

Als ik nog een dichtbijgelegen vennetje controleer, valt mijn oog daar opeens op een libel die druk bezig is met het afzetten van eieren. Een blik door de verrekijker is genoeg om vast te stellen dat dit een zadellibel is. Gaaf!! Het vrouwtje legt continu eitjes af op de rietstengsels die in het lage poeltje groeien. Ze laat zich daarbij leuk bekijken. Prachtig! Een mannetje, die een blauw zadel heeft, is het helaas niet, maar vrouwtjes tellen natuurlijk ook! 

Zadellibel

Een vangochtend tussendoor

Door miscommunicatie was het bij VRS Meijendel niet helemaal goed gegaan met de planning van de ringrondes, dus vanochtend moet ik onverwachts een CES-ronde draaien voor het broedvogelonderzoek. Tijdens de ronde van ik ruim vijftig vogels, waarvan ook weer veel jong grut. Dat maakt het leuk! De soortenrijkdom is niet heel groot, maar met o.a. een rietgors, wat braamsluipers, fitis en wat sprinkhaanzangers is het zeker geen saaie ochtend.

Nachtegaal

Braamsluiper

Rietgors

Bij sommige soorten zijn de jongen totaal verschillend van de oudere vogels, terwijl bij andere soorten de verschillen wat subtieler zijn. Bij rietgorzen zijn bijvoorbeeld de puntige staartpennen een goed kenmerk voor jonge vogels. De gevangen vogel laat dat ook duidelijk zien: een fraaie juveniel! 

Puntige staartpennen wijzen op een jonge rietgors

Andere soorten zij zich al duidelijk aan het klaarmaken voor de terugreis naar Afrika. Volwassen fitissen ruien bijvoorbeeld hun vleugels voordat ze aan de reis beginnen, en ook de gevangen fitis is volop in de handpenrui. Enkele handpennen ontbreken of zijn nog aan het aangroeien. Altijd leuk om die details op te merken!

Adult fitis in handpenrui 

Zie hier voor de totalen.

Een griel in de Portlandpolder!!

Het is vanochtend erg regenachtig, maar ondanks dat ik het niet nalaten om naar buiten te gaan. Veel valt er niet te beleven, maar het is op zich prima weer om Ridderkerk uit te kammen voor scholeksters. Dat levert een enkel exemplaar op, maar het is natuurlijk ook goed om te weten dat ze er niet zitten...

Vervolgens ga ik nog richting de Sophiapolder, waar gelukkig wat meer scholeksters rondlopen. Het is een uitstekend jaar, en langs de dijken tel ik uiteindelijk zeker acht paar waarvan de meeste met één of meerdere jongen. Een verdubbeling met het aantal van de afgelopen jaren! Verder is het ook niet saai met nog een viertal pontische meeuwen, min. 1 paartje kleine mantelmeeuw en enkele grutto's en tureluurs.

Vanmiddag heb ik andere verplichtingen, en als die afgerond zijn wordt ik opgeschrikt door een sms'je dat er een heuse griel in de Portlandpolder is gefotografeerd. Een nieuwe soort voor IJsselmonde! De vogel blijkt in eerste instantie onvindbaar, dus na het avondeten ga ik die kant op om ook nog een zoekpoging te doen. Als ik bij knooppunt Ridderkerk rijd wordt hij echter herontdekt, dus enkele minuten later ben ik aanwezig. Op afstand is de vogel aardig te zien, al rustend in een maïsakker. Erg gaaf!

Genoeg publiek...

De hele avond doet deze dwaalgast uit meer zuidelijk Europa (de meeste Nederlandse grielen komen waarschijnlijk uit Engeland) echter bitter weinig. Eenmaal gaat hij staan vanwege een jagende bruine kiekendief, maar hij komt niet af van zijn vierkante meter. Dat doet natuurlijk weinig af van deze nieuwe soort op mijn IJsselmondelijst: nr. 257 alweer!

Griel

Broeders op de Galgenplaat en meer!

Vanochtend tel ik in de Hoeksche Waard een zestal akkerranden voor insecten, wat nog niet veel bijzonders oplevert. Het is nog vroeg in het seizoen, dus niet alle randen zijn al even ver ontwikkeld, en ook het weer is niet optimaal. Na wat werkzaamheden thuis ga ik vanmiddag ook nog even ertussenuit, en wel naar de Galgenplaat. Dit verruigde schiereiland in Ambacht is een prachtige, unieke plek, maar wordt niet vaak bezocht door vogelaars. Hoog tijd om weer eens die kant op te gaan, en ook met resultaat!

Galgenplaat

Tijdens mijn bezoek zit de enige havik van Ambacht nog op nest, en ook kom ik een familie cetti's zangers tegen. De ouders zijn luid alarmeren, maar de jongen vliegen al rond. Leuk om te zien dat ze succesvol zijn geweest! Ook de enige ijsvogel van Ambacht hoor ik een paar keer langskomen, en gelukkig blijkt ook de zeldzaamste broedvogel weer present op het eiland: grauwe vliegenvanger. Een paartje is luiddruchtig aanwezig en laat zich leuk bekijken! Samen met de eerder genoemde soorten is de Galgenplaat ook de enige locatie in Ambacht waar deze soort broedt! Naast deze zeldzamere broedvogels zit er natuurlijk ook veel 'normaal' spul, zoals boomkruipers waarvan ik ook een familie van tegenkom. De jongen zijn echt nog maar net vliegvlug en ze laten zich dus goed benaderen...

Boomkruiper

Vanaf de Galgenplaat kijk ik ook nog even op de Sophiapolder, wat toch wel een leuke verrassing oplevert. In de inlaat staat namelijk zomaar een rotgans te rusten! Een onverwachte zeldzaamheid, zo in juni! In tegenstelling tot de rotgans die in mei in de Crezéepolder bivakkeerde, is dit een adult exemplaar. Gaaf!

Rotgans

Rotganzen is niet een soort die je verwacht in juni, maar ransuil is wel een typische juni-soort! In deze tijd van het jaar zijn de jongen luidruchtig aan het bedelen, zodat ik vanavond een ronde besluit te maken in de hoop nog wat nieuwe plekken te vinden. Ik begin in Polder Sandelingen en langs de Pruimendijk, waar ik wel opeens verrast wordt door een rauwe roep. Een heuse kwak zie ik over de Waal langsvliegen. Erg gaaf en gelukkig lukt het me nog om een opname te maken!

In het Waalbos hoor ik vervolgens ook nog geen ransuilen, maar wel tref ik een prachtig jagende kerkuil langs de Langeweg. Gaaf! Waar de vogel vandaan komt is me nog onbekend, maar in de buurt wordt hier ongetwijfeld ergens gebroed... Langs de Devel is het natuurlijk niet stil, met o.a. nog een roepende waterral en een zingende snor. De wind trekt helaas stevig aan, dus ik kan niet alle plekjes afgaan die ik wel. Ondanks die stevige wind hoor ik in het Uilennest (toepasselijke naam voor een bosje!) wel de eerste ransuilen van de avond, nota been op een nieuwe locatie. Ook in het Waalbos hoor ik jongen op een nieuwe plek, maar door de wind is het zoeken ondoenlijk geworden. Al met al toch nog een succesvolle nachtronde!

Weer 's een nieuwe soort: dwergaalscholver!

Gisterenochtend werd een vleermuisonderzoek in Alblasserdam nog opgeleukt door een roepende kwak, verrassend! Een bezoek aan de Crezéepolder, waar ik sinds lange tijd weer eens kwam, leverde vervolgens nog een groep van zeven casarca's op. Ook een aangename verrassing van deze typische zomergast. Het betrof overigens wel de grootste groep ooit ter plaatse op IJsselmonde. Niet verkeerd dus!

Casarca's

Na vandaag weer een bezoek aan het strand te hebben gebracht voor mijn stage, zie ik als ik thuiskom dat een dwergaalscholver is ontdekt in het Brabantse Keent. Een soort die nog hoog op mijn verlanglijstje staat, en aangezien ik geen verplichtingen heb besluit ik gelijk die kant op te gaan. Arne van Wingerden, Matthieu Plaissier en later ook Richard van Vugt rijden mee, waarna we rond kwart voor zeven de dwaalgast uit Zuidoost-Europa in beeld hebben. Wat een klein beestje!

Dwergaalscholver

Op een slikplaatje staat de vogel eerste rusten en te poetsen, maar later gaat hij ook zwemmen en zelfs flinke rondes vliegen. Hij laat zich dus van alle kanten bekijken. Een mooie nieuwe soort die nauwelijks groter blijkt dan de aanwezige kuifeenden...

Dwergaalscholver naast kuifeenden

In het gebied zelf horen we overigens ook nog een kwartel zingen, terwijl een zomertortel op de heenweg ook nog wel een leuke verrassing is. Zo zie je maar dat je tijdens een twitch ook weer leuke soorten tegen kan komen.

Plek dwergaalscholver

Glanskop, boomklever en spotvogel in de netten!

Vanochtend staat weer een ringochtend in Meijendel op het programma met Maarten Verrips. Voordat ik daar ben, teken ik in de Waalhaven eerst nog enkele zingende zwarte roodstaarten in... Op de zaterdagen is het gelukkig een stuk stiller dan doordeweeks in de havens, wat het toch wat makkelijker maakt.

Eenmaal in Meijendel blijkt het een prachtige ochtend te worden. Niet alleen wat betreft het weer, maar ook de soorten zijn leuk! Zo hangt al snel een jonge glanskop in het net. Een soort die ik in 5 jaren nog steeds had gemist in Meijendel, maar nu eindelijk een keer wordt gevangen als ik aanwezig ben. Leuk! Het witte vlekje op de snavel, een goed kenmerk voor glanskop i.v.m. matkop is mooi te zien!

Glanskop

Verder zit naast de baan ergens een nestje boomleeuweriken, gezien het vele voeren van de ouders, maar het nestje krijgen we niet gevonden. Maar niet getreurd, want in de laatste ronde hangen weer twee leuke soorten in het net: een spotvogel en zelfs een boomklever! Spotvogels vangen we met enige regelmaat tijdens de najaarstrek, maar vermoedelijk is dit ook nog wel een doortrekkende vogel.

Spotvogel

Boomklevers vangen we eigenlijk nooit, en dat betreft voor mij dan ook een nieuwe handsoort. Wat een prachtige vogel zo in de hand, maar fraaie vlekken op de staartpennen. Kleine details die je in het veld al snel over het hoofd ziet.

Boomklever

 Voor de totalen zie hier.

Het is prachtig weer (wel een beetje warm), dus eenmaal thuis stap ik weer snel op de fiets om een grote ronde te maken en zodoende wat onderbelichte gebieden op te zoeken. Die vind ik met name aan de zuidkant van Rotterdam. Ik kom zelfs op enkele plekken waar ik nog nooit ben geweest. Dat gebeurt niet vaak op IJsselmonde! Kleine akkertjes waar nog zomaar wat gele kwikstaarten of ringmussen zouden kunnen zitten, maar helaas. Ook scholeksters kom ik niet veel tegen en ook kneuen lijken rondom het Zuidelijk randpark erg schaars. Ook goed om te weten! Een enkele bosrietzanger kan ik instippen, maar de leukste verrassing is nog wel een zingende goudhaan met jong. Een schaarse broedvogel op IJsselmonde waarvan elk territorium telt, leuk! 

Een 'onbekend' akkertje voor mij - Rotterdam-Zuid

Op de terugweg fiets ik via Barendrecht, waar ik in de Zuidpolder het paartje grote karekiet nog aantref. Gaaf! Eén van de ouders zie ik ook met voer of takken slepen, een goed teken dat hier echt gebroed wordt! Een libel die hier in de rietkraag gaat zitten blijkt verrassend genoeg ook nog een vuurlibel te zijn. Een leuke afsluiter van de dag die op steeds meer plekken op IJsselmonde opduikt tegenwoordig.

Vuurlibel