woensdag 28 februari 2018

Kwelslootjes als laatste redding

Uiteindelijk is dan op het eind van de winter toch nog een beetje winter geworden. Binnen afzienbare tijd lag veel open water dicht, ondanks de harde oostenwind. Voor veel vogels betekent dat een regelrechte ramp, want door de kou moeten ze continue naar voedsel zoeken om warm te blijven. Door de vorst is de grond bevroren en zijn met name steltlopers zoals snippen de sigaar. Op enkele plekken blijft het water echter open, bijvoorbeeld op plekken waar stroming is of als er ergens kwel optreedt. Op die plekken komt grondwater omhoog, dat meestal toch een graad of tien is, en dus niet bevriest. 
Kwelslootje
In het Binnenveld tussen Wageningen en Rhenen, waar ik elke dag doorheen fiets, heb je ook wat van die slootjes. Vanmiddag bleken deze echter opeens gevuld met 25 watersnippen en 3 bokjes, ongekend! Vermoedelijk komen deze beesten uit de wijde (dichtgevroren) omtrek om hier met elkaar nog wat voedsel te verzamelen. Uiteindelijk is het een triest gezicht, zeker omdat veel van die beesten het einde van de week vermoedelijk ook niet halen. 
Watsersnip
Kieviten zijn overigens ook nu helemaal de weg kwijt, en op meerdere ongewone plekken kwam ik nu exemplaren tegen, zoals in schapenweitjes bij bebouwing. Helaas vond ik ook al een dood exemplaar, wat de impact van zo'n vorstweekje wel benadrukt. 
Kievit op een plek waar die niet hoort

zaterdag 24 februari 2018

Geslaagde dag, maar niet voor bosuilen...

Ruim twee weken terug was ik al samen met Sander Elzerman in Rotterdam-Zuid voor geringde meeuwen, maar ook vandaag is dat weer de bestemming met Laurens van der Padt en Laurens van der Wind. Voor een respectabel aantal aflezingen deze winter moest er nog wel minimaal één goede afleesdag komen, en de omstandigheden voor vandaag lijken goed. Het heeft de laatste nachten wat gevroren, maar door een harde wind is er helaas weinig ijs gegroeid. Verder geven ze gelukkig wel droog weer op vandaag, dus dat moet toch wel wat gaan opleveren!

De ochtend is echter uitermate rustig, met vrijwel enkel bekende kokmeeuwen en dus geen spektakel. Rond het middaguur zijn we in het Zuiderpark en zien we eindelijk het eerste nieuwe exemplaar van deze winter, ook al hebben we die in afgelopen jaren al wel eerder gezien. Vanaf de Boergoensevliet begint het dan wel echt te lopen met wat teruggekeerde overwinteraars, altijd goed! Het tweetal overwinterende zwartkopmeeuwen in de Carnissebuurt is daarentegen wel ongeveer het hoogtepunt van de dag, aangezien ze samen aan het foerageren zijn. Uniek!
Deense kokmeeuw W-VR38
Zwartkopmeeuwen
Op het Afrikaanderplein gaat het vervolgens los met maar liefst elf aflezingen! Een prachtig aantal van vooral teruggekeerde overwinteraars, maar ook een fijne 1ste winter kokmeeuw uit Finland. Verder uiteraard de nodige Nederlandse zilvermeeuwen, maar ook een Belg. Daarnaast is een tweetal pontische meeuwen ook erg vermakelijk.
Nederlandse zilvermeeuw Y-U||E
4kj (boven) en 3kj pontische meeuw
Wat kokmeeuwen betreft leveren de volgende parkjes en havens nog aardig wat teruggekeerde overwinteraars op. Met name uit Finland, Nederland, België en Litouwen. Nieuwe beesten zitten er helaas niet bij. Qua zilvermeeuwen is het slotakkoord daarentegen wat diverser, maar een Texelse exemplaar en een Belgische vogel.

Desalniettemin was het een geslaagde dag met 56 aflezingen, waarvan 13 nieuwe kokmeeuwen voor dit winterseizoen. De terugweg naar huis met een harde oostenwind pal tegen was wat minder aangenaam dan de rest, maar dat mocht de pret niet drukken...
Belgische zilvermeeuw B-CROB
In de avond loop ik met Laurens van der Wind nog 3 uur rond in de grienden van de Oude-Maas bij Rhoon, in de hoop op bosuilen. De uitgave van een boek over de avifauna van IJsselmonde staat namelijk net in de steigers, maar daarvoor moet ook nog wat geïnventariseerd worden. Het is de bedoeling om dit jaar alle buitendijkse grienden van IJsselmonde te inventariseren, waar IJsselmonde zich verreweg het meest in onderscheid gezien de zeldzaamheid van deze zoetwatergetijdegebieden. De wind is echter spelbreker vanavond en verder dan twee territoria komen we niet. Dat betekent dat we dus nog een keertje terug moeten, maar dat is natuurlijk geen straf. De avond werd bijvoorbeeld nog opgeleukt met een zevental bevers, die doen het werkelijk fantastisch in deze gebieden...

dinsdag 20 februari 2018

Geslaagde bastaardarendtwitch

Je hebt van die soorten die met enige regelmaat worden gezien in Nederland, maar nagenoeg nooit twitchbaar zijn. Met name arenden zoals schreeuw- en bastaardarend (en misschien wel hybrides) hebben daar de laatste jaren een handje van. Toen zondagmiddag een bastaardarend werd opgepikt in de Lopikerwaard en later werd teruggevonden zorgde dat dus voor nogal wat onrust in de vogelaarswereld. Het beest bleek in het Loetbos te gaan slapen, waar het gisterenochtend een regelrechte chaos was met veel vogelaars, slechte communicatie en voor velen vooral: geen bastaardarend. 

Ik was er (gelukkig) niet wegens studie, maar enigszins onverwacht wordt de vogel vanochtend toch weer teruggevonden in hetzelfde gebied. Samen met Jonathan Janse zit ik in de collegebanken, en aangezien hij een lift weet te regelen met Bram Ubels stappen we om half twee in bij station Rhenen. Deze arend die voorkomt in met name Rusland (vanaf Polen naar het Oosten) wil ik toch wel graag zien. Zeker omdat dit een zekere bastaardarend is en geen hybride met schreeuwarend, waar tegenwoordig veel om te doen is gezien hun overlappend voorkomen in Polen. Daarnaast is het ook gewoon een prachtig beest, zo'n jonge arend! 
Drukte op de dijk
Bij aankomst op de Lekdijk nabij Bergambacht is het gelukkig gelijk aanschuiven. De arend zit rustig in wat elzen en laat zich vanaf de dijk met mooi licht fraai bekijken. Gaaf! Veel actie zit er niet in, maar de soort is binnen! Uiteindelijk vliegt hij nog een klein stukje, wat toch weer wat extra's geeft bij zo'n vogel. Echt jagen doet hij niet en wachten tot hij weer naar de slaapplaats gaat vliegen doen we ook niet, want met Hugo Moerman kan ik naar Ambacht rijden. Een succesvolle twitch dus! De tweede alweer dit jaar na eerder de zwartkeellijster in Groningen. En mooie soorten!
Bastaardarend

zaterdag 17 februari 2018

Een weekje Finland

Afgelopen week heb ik een weekje in Finland doorgebracht, waar ik op het Konnevesi Research Station een Winter School heb gevolgd over de boreale winter. Dit onderzoekscentrum ligt in Central Finland, aardig afgelegen in het naaldbos en met uiteraard vele meren in de nabijheid. De winter is in Finland echter toch wel andere koek dan hier, want met 50 cm sneeuw en 30 cm ijs op de meren kan maar weinig overwinteren. Wat wel kan overwinteren doet dat op een eigen manier, waar dus met name de colleges over gingen.
Onderzoeksstation
De onderwerpen besloegen het hele ecosysteem, dus over het waterleven, vogels, zoogdieren en planten. Op het onderzoekscentrum wordt met name ook veel gekeken naar rosse woelmuizen, waar grote experimenten mee worden gedaan. Deze soort leeft in de winter onder een dik pak sneeuw in gangen, waar het 0 graden is, terwijl wezels weer op deze beesten jagen onder de sneeuw. Verder zijn ook de grote uilen, zoals lapland- en oeraluil afhankelijk van de muizenstand. Deze zaten dan ook in het gebied waar ik was, maar uilen lieten zich helaas niet horen of zien toen ik er was. Dit komt omdat de muizenstand nu laag is en de uilen dan gewoon een jaartje overslaan en niet gaan broeden...
Rosse woelmuis
Tijdens één excursie werd ook nog een netje opgezet om vogels te ringen voor onderzoek. Naast wat pimpel- en koolmezen hing daar ook ene kuifmees in. Een leuke verrassing!
Kuifmees
Andere leuke overwinterende vogelsoorten kwam ik nog wel tegen. Zo zaten rond het onderzoekscentrum wat grijskopspechten, die zich leuk lieten zien en horen, en kwam ik daar ook nog een kleine bonte specht tegen. Dit was wel tekenend voor de vogelbezetting, wat vrijwel alleen in de nabijheid van bebouwing zaten vogels. Wat dieper in het bos was het doorgaans muisstil, want daar is immers veel minder te eten. De echte goede soorten zijn dan natuurlijk juist weer wel in het bos te vinden!
Grijskopspecht
In het bos ben ik één keer een hazelhoen tegen gekomen, die verschrikt voor me opvloog. Verder was een groepje grote kruisbekken ook een leuke verrassing, maar meestal was het niet veel meer dan wat taigaboomkruipers, koolmezen en grote bonte spechten. Bij bebouwing was het wat afwisselender met vaak huis- en ringmussen en met wat geluk ook matkop, zwarte en kuifmees. Als er wat bessenstruiken stonden wilde er weleens een groepje pestvogels opduiken en ook kwam een groepje grote barmsijzen, noordse goudvinken of geelgorzen weleens langs.
Pestvogels
Het onderzoekscentrum lag overigens ook aan een meer, waar door waterval een gedeelte open was. Daar zaten dan ook gelijk ca. 15 zwartbuikwaterspreeuwen, die vanuit noordelijkere gebieden naar het zuiden afzakken. Erg leuk om zoveel van die beestjes te zien! Verder trekken er door de uitgestrekte bossen groepen bonte kraaien en raven rond, en ook een zeearend kwam een keer langs. Erg leuk! Watervogels waren geheel afwezig. Alleen in Helsinki kwam ik een sloot tegen waar dan wel gelijk ruim 150 wilde eenden in zaten. De rest trekt allemaal weg.



Waterspreeuwen

Het programma van de week was vrij actief, waarbij we ook een hele dag hebben gelanglauft in een nationaal park. Een prachtig bosgebied! De busrit was overigens al geslaagd met een groep van ca. 15 korhoenen die in wat berken foerageerde en een fraaie klapekster. Het gebied zelf leverde wat dat betreft flink minder soorten op, want verder dan een viertal vogelsoorten kwam ik hier niet. Eén daarvan was wel een mannetje auerhoen. We vonden dezen aan de hand van de sporen in de sneeuw, wat een goede manier is om een beeld te krijgen van de soorten die er zitten. Nadat we de sporen van het beest gevolgd hadden vloog hij opeens onder een boom vandaan en zag ik 'm in een flits verdwijnen. Een schichtige waarneming, maar dat hoort wellicht wel bij de soort...
Poot- (boven) en vleugelafdruk van auerhoen
Wat de sporen betreft kwamen we ook vele sporen van zoogdieren tegen. Zo zagen we voetafdrukken van boommarters, wezels, een eland en vooral ook van otters. Deze hadden hele glijbanen door de sneeuw, wat een komische gezicht moet zijn om die beesten langs te zien komen glijden. We hadden overigens ook nog het geluk om op het meer in de verte een otter te zien rennen, maar als snel dook hij een wak in en kwam niet meer terug. Wel een gave waarneming!
Boommarter- en wezelsporen
Ottersporen
De overstaptijden in Helsinki van trein naar vliegtuig waren overigens dusdanig dat ik daar ook nog aardig wat tijd had om rond te lopen. Helsinki ligt een stuk zuidelijker dan waar ik verbleef en ook is het aantal mensen veel hoger. Kennelijk heeft dat toch invloed, want daar kwam ik bijvoorbeeld nog wel groenlingen, keep, boomklever, havik en kramsvogels tegen. Al met al was het een erg leerzaam weekje met ook nog wat leuke vogelsoorten!
Fins speelgoed
Finse bossen
Fins landschap

vrijdag 9 februari 2018

Succesvol kruimels opmaken in de snijdende kou

Aangezien er ijs ligt is het nu het moment om zoveel mogelijk kokmeeuwen af te lezen. Aangezien er nog kruimels over zijn van gisteren, gaan Laurens van der Padt en ik vandaag nog even door Zwijndrecht en Ambacht heen voor meeuwen. De temperatuur is hoger dan gisteren, maar door de harde wind en later ook poedersneeuw is hij ijzigkoud. Voor een tweetal fraaie eerste winter geelpootmeeuwen die we tegenkomen is het dus niet de moeite om de camera uit m'n zak te halen... Desalniettemin wel leuk om ze hier te zien, meestal zien we die in Rotterdam meer, alhoewel het daar deze winter erg rustig is!

Qua ringen is het ook goed met uiteindelijk 16 aflezingen. Dit zijn met name kokmeeuwen, waaronder vooral bekende overwinteraars, maar ook nog een nieuwe Belg, Deen en Litouwer. Deze laatste is in Groningen van een kleurring voorzien een aantal winters terug. Leuk dus! Verder zitten er nog wat bekende knobbelzwanen en komen we nog een Nederlandse zilvermeeuw tegen. Al met al niet onaardig, maar rond het middaguur zijn we toch blij dat we thuis zijn uit de snijdende kou...
Zilvermeeuw Y-H||3

donderdag 8 februari 2018

Afleesdag met variatie en 21 nieuwe kokjes!

Afgelopen nachten heeft het toch wel een paar graadjes gevroren, en ook als ik vanochtend de deur achter me dicht sla is het net onder het vriespunt. Die lage temperaturen is dan ook wel de reden voor een dagje buiten zijn, want met ijs is er één ding wat je uitstekend kan doen: geringde kokmeeuwen aflezen. Samen met Sander Elzerman staat dus voor vandaag een ronde door Rotterdam-Zuid op het programma, wat met voldoende kruimels hopelijk veel nieuwe geringde kokmeeuwen gaat opleveren.
Kruimeltjes
Sander zal pas later in Rotterdam aansluiten, maar de ronde begin ik gewoon zoals gebruikelijk in Ridderkerk. Op de eerste paar plekken lees ik ook gelijk al enkele nieuwe kokmeeuwen af, dus dat belooft wat goeds! Bij Beverwaard ontmoet ik Sander en gaan we samen verder, wat bij een kruising zowaar drie geringde zilvermeeuwen uit de Rotterdamse havens oplevert! Normaal zien we nooit zoveel geringde zilvermeeuwen, maar we komen vandaag uiteindelijk tien vogels van Roland-Jan Buijs tegen. Een erg hoog aantal, zeker in vergelijking met vorig jaar toen vrijwel al de grote meeuwen op het strand te vinden waren, omdat daar toen veel voedsel aanspoelde.
Zilvermeeuw Y-5||N
Zilvermeeuw GW-7P
We komen echter voor de kokmeeuwen, om te proberen 100 verschillende individuen te zien deze winter. Wat dat betreft valt het echter tegen in Keizerswaard, waar we het moeten doen met enkel een teruggekeerde Fin als nieuwe op de lijst. De Deen W-JNP, die ondertussen zijn kleurring al minimaal een jaar kwijt is, laat zich ook weer zien. Het voordeel van dit beest is dat hij van grote afstand te herkennen is door zijn karakteristieke staart. Altijd de makkelijkste aflezing van de dag!
Deense kokmeeuw W-JNP
Vanaf het Spinozapark gaat het gelukkig wel wat beter, met op vrijwel alle locaties wel nieuwe individuen. Met name zijn het teruggekeerde beesten die we deze winter nog niet hadden opgemerkt, maar een jonge Deense en Litouwse vogel zijn leuke verrassingen. Verder komen de onbekende ringen niet uit bijzondere landen, maar zijn het veelal Litouwers, Belgen en Nederlanders. Weinig bijzonders dus wat de kokmeeuwen betreft...
Kokmeeuwen voeren op het ijs
Bij de Carnissebuurt zitten ook altijd veel grote meeuwen, dus als ik de dagen afkijk valt mijn oog opeens op een grote gele ring. Als ik vervolgens de vogel bekijk blijkt het om een jonge pontische meeuw te gaan, erg leuk! Het is een Pool! Zeker het land waar de meeste pontische meeuwen worden geringd die we in Nederland zien, maar toch wel erg leuk om weer eens een geringde tegen het lijf te lopen!
Poolse pontische meeuw Y-P:088
Overigens zitten in deze buurt wel meer goede meeuwen, want we komen hier vlak bij elkaar ook weer twee zwartkopmeeuwen tegen. Het betreft een adult en een jonge vogel, waarbij het jonge beest een andere is dan die we eerder deze winter hier zagen. Het is een klein beestje. Erg leuk dus dat tegenwoordig meerdere exemplaren overwinteren, nu die beesten ooit nog eens zien te ringen...
2kj zwartkopmeeuw
Op het Afrikaanderplein zitten eindelijk weer eens meeuwen als we eraan komen, maar erg denderend is het op wat Nederlandse zilvermeeuwen en een bekende kokmeeuw niet. Opvallender is een broedende waterhoen, die bij een boomstam al op wat eieren zit. Een bizar gezicht!
Broedende waterhoen
Wat leuke ringen betreft is de Bloemhof vervolgens een stuk leuker. Waar we de hele dag nog nauwelijks kleurringen zagen, is het hier raak met drie kokmeeuwen. Naast de bekende broedvogel van Texel en een bekend beest uit Hilversum, is een jonge Poolse kokmeeuw hier een leuke verrassing. Eerst is het exemplaar erg ril en zijn we bang dat we, als hij een seconde op het ijs zit, hem niet meer terug gaan zien. Gelukkig blijkt het later zowat handtam...
Poolse kokmeeuw Y-T0MN
De parkjes die nog volgen en ook Feijenoord leveren vervolgens nog wel wat vaste gasten op, maar het aantal vreemde kokmeeuwen is erg laag. Desondanks zie ik wel weer wat teruggekeerde vogels en loopt er toch ook nog wel een verrassing rond in de Nassauhaven. W-E5XV loopt daar namelijk rond, die als broedvogel is geringd op de Benthuizerplas bij Zoetermeer en sindsdien alleen nog maar in Frankrijk is afgelezen. Opvallend genoeg werd hij een aantal uur voor mijn aflezing gezien in Capelle aan den IJssel, waar hij nu dus mogelijk overwintert. De Nassauhaven deed hij wellicht even aan voordat hij naar z'n slaapplaats ging, want in de havens verzamelden zich grote aantallen kokmeeuwen, voordat ze richting de Waalhaven vertrokken.
Kokmeeuwen op kruimels
Al met al was het een erg geslaagde dag met uiteindelijk toch maar liefst 60 afgelezen ringen! Verder was het ook qua variatie zeer vermakelijk, ook naast de kokmeeuwen. Daarvan wisten we uiteindelijk 21 nieuwe exemplaren af te lezen voor deze winter, een goede score!

woensdag 7 februari 2018

Eindelijke goede grote kruisbekken!

Afgelopen week had ik al op het Leersumse veld een poging gedaan grote kruisbekken te vinden, maar dat lukte toen helaas niet. Net als op de Edese heide in november vorig jaar hield dus mijn slechte waarneming over Den Haag stand voor deze soort. Een groep kruisbekken vond ik wel, maar daartussen kon ik geen zekere grote kruisbekken vinden en op de opnames stonden ze helaas ook niet. Desalniettemin was het toen een leuk uitstapje met kleine bonte spechten, grote lijsters, boomleeuwerik, havik en roodborsttapuit, maar die grote kruisbek wil ik toch ook nog wel. Voor deze soort, waarvan dit najaar weer een flinke invasie was, wil ik altijd nog een betere waarneming.

Vandaag is het echter goed gekomen, toen Evert Meijer en ik weer eens hadden afgesproken, waarbij Heidestein bij Zeist een mooie centrale locatie was. Tijdens een flinke wandeling kwamen we ook langs het vennetje waar de hele winter al een groepje grote kruisbekken zo nu en dan komt drinken, en bij aankomst waren ze ook precies aanwezig. Ze lieten zich schitterend bekijken, maar door het genieten van de vogels heb ik niet aan foto's maken gedacht... Van drinken kwam overigens weinig terecht, maar rijp eten lukte ze heel aardig.
Het vennetje
Bij het wegvliegen lukt het nog wel om een opname te maken van de roep, waarbij wel duidelijk zichtbaar is dat het om grote kruisbekken gaat. De vorm van de roep zijn soort omgedraaide bakjes, wat diagnostisch is voor deze soort. Al met al toch wel een fijne waarneming van deze soort, waar ik nu voorlopig niet meer over na hoef te denken. Tenzij de fotolijst... 
Sonogram van de grote kruisbekken

dinsdag 6 februari 2018

Leuke ponten op de Sophia!

Eindelijk is het een beetje gaan winteren, dus als ik vanochtend als ZZP'er onder de naam Fokker Ecologisch Advies in Dodewaard wat weilanden moet controleren op beschermde situaties vriest het licht en schijnt een heerlijk zonnetje. Dat is toch wel het mooiste winterweer... Het levert qua vogels overigens nog een bokje en twee witgatjes op.
Prachtige ochtend
Vanmiddag doe ik verder niet zoveel, maar aan het eind van de middag besluit ik toch nog maar even naar de Sohpiapolder te gaan in de hoop op wat leuke slapende meeuwen. En die staan er! Bij aankomst zie ik vrijwel gelijk een eerste winter pontische meeuw met een gele kleurring, die ik na enige moeite ook weet af te lezen Het betreft Y-P:816 die eerder deze winter ook al bij de vuilstort van Dordrecht is gezien. De meeuwen die daar foerageren slapen altijd op de Sophiapolder. 
Pontische meeuw Y-P:816 (je ziet 'm op de rug)
Het houdt bij deze Pool echter niet op, want even later valt mijn oog opeens op een witte ring die aan een pontische meeuw hangt. Het geluk met geel en wit is dat ze op flinke afstand goed te lezen zijn, zodat het me ook van deze Tsjech, want dat is het, lukt om de ring af te lezen. Een erg leuke waarneming en pas mijn eerste exemplaar van dit project. Uiteindelijk groeit het aantal pontische meeuwen aan tot in ieder geval wel 16 exemplaren, maar vermoedelijk wel een stuk meer tussen de honderden zilvermeeuwen. Het blijft dus wel een goede plek die Sophiapolder, maar het is enorm jammer dat je niet dichter op de vogels kan komen. Er zouden flink wat meer ringen af te lezen zijn...
Vijf pontische meeuwen op een rij, de middelste (grootste) is de Tsjech...

maandag 5 februari 2018

Zwartkeellijster in beetje buitenland

Vanaf 24 januari was bekend dat in het Groningse Scheemda een zwartkeellijster de winter aan het doorbrengen is. Aangezien het beest continu in één tuin zat, wilden de bewoners in eerste instantie het geval niet aan de grote klok hangen. Hij zat er namelijk ook al veel langer dan 24 januari. De vogel verscheen echter toch op waarneming.nl en al snel was de betreffende tuin gevonden. Ondanks dat de zwartkeellijster nog op m'n lijst ontbrak was het er nog niet van gekomen om richting het noorden af te reizen. In de buurt was genoeg ander leuks te doen... Vanochtend moest ik echter bij de Werkgroep grauwe kiekendief in Groningen zijn, zodat een half uurtje langer in de trein natuurlijk wel de moeite was.

Op de plek aangekomen blijkt het een kwestie te zijn van wachten. Achterin de tuin staat een grote spar, waar deze dwaalgast uit Siberië zo nu en dan uitkomt om zich vol te schrokken op de verschillende voerplekken in de vogelrijke tuin. Dankzij de vriendelijke buren kunnen we goed in det tuin kijken, waarbij ook nog gelijk wat geld ingezameld wordt voor een goed doel.

De tuin met spar
Voor het goede doel
Na ongeveer een kwartiertje is het al raak en komt de lijster er prachtig uit. In het half uur dat volgt vliegt hij af en toe weer terug de boom in, maar hij laat zich ook lange tijd schitterend zien. Een erg gaaf beest en een mooie eerste lifer van het jaar! Een telescoop had ik niet bij me, dus de plaatjes door m'n verrekijker zijn niet de besten die ik gemaakt heb...
Zwartkeellijster
Als de vogel weer verdwijnt in de spar houd ik het ook wel weer gezien en wandel weer rustig terug naar het pittoreske stationnetje van Scheemda. Dat Groningen lijkt toch altijd een beetje buitenland.
Station Scheemda