Oktober 2024

Deze maand oktober bracht ik vooral weer veel tijd door op IJsselmonde. Behoudens het bezoeken van twee nieuwe soorten (roetvliegenvanger en rotszwaluw) kwam ik vrijwel niet van het eiland af. Een ochtendje op de Maasvlakte begin oktober leverde alleen nog een bladkoning op bij de Westplaat. Op IJsselmonde blunderde ik daarentegen nog twee keer tegen een bladkoning aan, in de Volgerlanden en in Polder het Buitenland. In beide gevallen tijdens het zoeken van bokjes, want die arriveerden eindelijk! 

Sneeuwgors bij Wassenaar

Op 8 oktober ving ik eindelijk de eerste bokjes van het seizoen, en uiteindelijk kon ik deze maand 31 exemplaren onder het net vandaan vissen. Waaronder ook weer de eerste exemplaren terug van afgelopen winter, erg leuk natuurlijk. Bovendien ook met een mooi aandeel adulten, wat weer leerzaam was om inzicht te krijgen in de ruipatronen. 

Bokje

Adult bokje met ruicontrasten

Oud-Reijerwaard

Naast de teruggekeerde bokjes waren ook de waterpiepers weer terug. Een eerste vangst aan het eind van de maand leverde vijf vangsten op van deze bergbewoners. Het aflezen viel echter behoorlijk tegen, omdat er geen vaste plek was waar veel werd gefoerageerd door waterpiepers. Slechts een enkeling zag ik terug van de afgelopen jaren. Hopelijk gaat daar in november nog verandering in komen, maar dat zal ongetwijfeld. 

R/WYN

R/WYR

Devel

Voor houtsnippen was het nog te vroeg, daarvoor heb ik in oktober nog geen poging gedaan om in de avond snippen te vangen. Wel leverde een wintertelling op Sophiapolder nog een mooie waarneming op van het paartje zeearenden van de Oude Maas. Ze deden een poging om eenden te vangen, maar succesvol was die niet. Verder leverde oktober nog aardig wat overvliegende soorten op, zoals boomleeuweriken, appelvinken en blauwe kiekendief.

Jagende zeearend

Ten slotte verbleef er nabij Woerden nog enige tijd een spannend zangertje. In eerste instantie werd de vogel gedetermineerd als struikrietzanger, maar nagelang hij beter werd gezien ontstond er meer twijfel en werd zelfs gedacht aan een zeldzame spotvogel. Onder andere omdat de vogel regelmatig met zijn staart zat te zwaaien, wat typische is voor vale spotvogels. Eén en ander zorgde voor genoeg reden om deze vogel te vangen met de lokale ringers. Het vangen het wel de nodige voeten in de aarde, maar toen de vogel eenmaal in de hand was werd gelijk duidelijk waarmee we te maken: bosrietzanger... Een zeldzaamheid in oktober, maar niet helemaal de soort waar op werd gehoopt. Desalniettemin een zeer leerzame vangst! 

Bosrietzanger

Weer een nieuwe: rotszwaluw

Gisterenavond werd ik vlak voor het donker opgeschrikt door de melding van een rotszwaluw op Texel. De vogel werd ontdekt al rondvliegend rond de kerk van Oosterend, dus het lag wel in de lijn van verwachting dat de vogel daar de nacht zou doorbrengen. Terwijl ik in de Crezéepolder nog bezig was met wat kieviten af te lezen, rees dus het plan om vanochtend vroeg de dag te starten op Texel. Rotszwaluw is immers een soort die nog steeds op mijn lijst ontbrak, en nu leek er eindelijk eens een uitgelezen kans op te doen om deze bergbewoner uit de Alpen in Nederland te zien! Zo gezegd, zo gedaan, en rond 4 uur pikte ik vanochtend Hans Bossenbroek en Richard van Vugt op voor een efficiënte trip naar het grootste Waddeneiland. 

De rit ging voorspoedig en ruim voor de eerste boot waren we in Den Helder. Na wat wikken en wegen had ik toch maar besloten om voor de zekerheid de boot van 6:30 te pakken. Met de volgende boot zou het toch pas na achten worden dat we op de plek zouden zijn, dus beter maar een uurtje eerder voor de zekerheid. Nu was het dorpje nog in volledige rust als 20-30 vogelaars zich van de pont naar de kerktoren begeven. Met een snelle blik door de warmtebeeldkijker was het duidelijk: de vogel zat nog op exact dezelfde plek als waar hij gisteren was gaan slapen. Mooi! 

In het duister staren naar de toren

Kerktoren van Oosterend in het maanlicht

In het duister was er met wat fantasie iets te zien wat op een zwaluw leek, maar moeilijk was het wel. Langzaam werd het echter licht een steeds meer werd duidelijker zichtbaar dat er inderdaad een zwaluw aan de muur hing. Ook ging de vogel poetsen en bewegen, en om iets voor acht vloog hij op om enkele minuten zenuwachtig rondom de kerk te vliegen. Net voordat de vogelaars van de tweede boot waren gearriveerd, dus toch wel lekker om er al te zijn... Volgens de verwachting ging de vogel toch al vrij snel weer zitten, waarna hij zich een uurtje zat te poetsen en klaar te maken voor een mooie dag op het eiland.

Rotszwaluw in het halfduister op de slaapplek

Rotszwaluw

Vliegen deed hij uiteindelijk en hij scheerde meermaals vlak over de hoofden van de tientallen vogelaars, probeerden met regelmaat op de pannendaken van de huisjes rondom de kerk te gaan zitten en had zo nu en dan aan de stok met de talrijke spreeuwen en kauwen. Al met al een schitterend showtje van deze zeldzame dwaalgast uit Midden-Europa, die vermoedelijk met de aanhoudende zuidelijke stroming op Texel was beland. Er gingen overigens geruchten dat de vogel al meerdere avonden bij de kerk was waargenomen en eerder in oktober was er ook al een waarneming van een rotszwaluw op Texel, dus de vogel zou er natuurlijk ook zomaar langer gezeten kunnen hebben.

Rotszwaluw

Rond kwart over 9 ging die weer op de kerk zitten, wat voor ons het teken was om af te taaien. Na een kort bezoekje aan de adulte roze spreeuw die al weken in Den Burg zit, zaten we even later tevreden op de pont van 10 uur weer huiswaarts. Een succesvolle twitch naar alweer mijn negende nieuwe soort dit jaar! 

Roze spreeuw

Nr 450: roetvliegenvanger!

In de hoop op toch de eerste bokjes van dit najaar startte ik vanochtend om kwart voor acht in Polder het Buitenland, bij Heerjansdam. Een zonnige dag was opgegeven, dus dan kan je beter maar vroeg zijn voordat de bokjes niet meer zichtbaar zijn in de warmtebeeldkijker. In het natte grasland bleken helaas nog geen bokjes aanwezig, wel stootte ik nog wat watersnippen op. Uit het riet riepen enkele waterrallen, terwijl er wel iets van beweging in de lucht was met de nodige zanglijsters. 

Langs de rivier heb je hier een mooi uitkijkpunt, dus het plan was om daar een paar uurtjes te gaan trektellen. Rutger Plaisier stond er al en deze plek heeft volgens mij toch wel wat voordelen ten opzichte van de Crezéepolder. In de eerste plaats omdat ik de indruk heb dat daar veel zangvogels het grote, open water mijden en bijvoorbeeld over De Gorzen trekken. Die mis je dus midden in de polder. Daarnaast is er soms veel geluidsoverlast door ganzen en de snelweg, maar ook hier was het niet stil door passerende boten en af en toe ook treinen in de verte. Een stille plek ga je nu eenmaal niet vinden op IJsselmonde...

Het begon met een behoorlijke nevel en echt goed vliegen deed het niet. Desalniettemin was het niet onaardig met wat groepjes sijzen, vinken, zanglijsters en vooral veldleeuweriken. We zagen nog twee groepjes boomleeuweriken en een smelleken hard naar zuid jakkeren. Omdat de trek al wat afnam, liep ik rond 9 uur nog even naar de strekdam in de hoop op geringde kieviten, maar tussen de 20 exemplaren stonden helaas geen geringden. Tijd dus om de telling af te ronden, maar vlak voor half 10 hoorden we opeens een tikkende gors aankomen. Door de tikkende zanglijsters en roodborsten heen was het onmiskenmbaar, maar gelukkig kwam de vogel ook nog eens vlak voor langs en leek ten noordoosten van ons in het maïs in te vallen. Erg gave verrassing, want pas de vierde voor IJsselmonde! 

Een zoektocht in de polder leverde helaas geen dwerggors meer op, jammer! Na de succesvolle telling besloot ik een ronde door het Waalbos te lopen in de hoop op wellicht een bladkoning of nog wat geschikte plekken voor bokjes. Dat leverde weinig groepen zangvogels op en ook geen bladkoning, maar twee overvliegende appelvinken en een fraaie matkop waren toch de moeite waard. Deze soort lijkt nu toch ook het Waalbos gevonden te hebben, en waarschijnlijk zal dit jonge bos nu ongeveer oud genoeg zijn. Zou erg gaaf zijn als ze hier ook gaan broeden komend jaar! Ten slotte liet ook een paartje futen met jongen zich nog fraai bekijken en besloot ik weer eens een paar keer af te drukken...

Matkop

Futen

Op de planning stond verder een rustig middag, en die verliep ook tamelijk rustig. Tot we op het punt stonden om een wandelingetje te gaan maken en er opeens foto's van een hele zeldzame vliegenvanger voorbijkwamen. Ai... Het bleek bij Wassenaar te zijn en na niet al te lang wikken en wegen zou daar de wandeling dus maar moeten plaatsvinden... Eenmaal onderweg werd al snel meer duidelijk over de soort: een heuse roetvliegenvanger, een soort uit Mongolië en de Himalaya en pas twee keer eerder vastgesteld in Europa. Heel zeldzaam dus! 

Na ongeveer een kwartier waren we thuis vertrokken, dus dat kon niet heel veel sneller. Op wat file bij Rotterdam na ging het verder vrij vlot en na een uurtje kwamen we aan op de Wassenaarse slag. We waren gelukkig samen dus bij het hotel kon ik afgezet worden, ideaal! Daarna in gezwinde draf het bos in, waar de vogel net weer even uit beeld was. Al starend naar de dennenbomen besloot ik even om te lopen, omdat daar het overzicht wat beter leek. En niet voor niks, want opeens zie ik een vogel landde op een tak wat 'm blijkt te zijn. Binnen! Door de kijker laat hij zich goed bekijken en na een fluitje komt de rest van de groep aangedraaft. Uitleggen valt niet mee en al snel verplaatst hij zich weer naar achteren, maar ik kan in ieder geval met enige rust verder van de vogel en de twitch genieten! 

Twitchers

Al snel volgt nu van de andere kant het sein dat daar de vogel in beeld is, en daar laat hij zich minutenlang zien op wat takken onder de kruinen van de dennenbomen. Al poetsend, zittend en kijkend, ook door de telescoop prima te zien! Rond 17:00 verdwijnt hij weer en besluiten wij het voor gezien te houden. Een erg succesvolle twitch en voor mij de 450ste soort die ik zie in Nederland! Ruim 8 jaar naar mijn 400ste (voorjaar 2016) en ruim 13 jaar na mijn 300ste (26 maart 2011). Het gaat toch gestaag omhoog en toch wel ongelofelijk, want toen ik begon met vogelen stond de nummer 1 net op de 450 meen ik mij te herinneren. Die zag vandaag welgeteld zijn 500ste soort in Nederland...