Leuke vangst in de veldbonen

De grote concentratie akkervogels die ik afgelopen zaterdag in een perceel veldbonen in de Zegenpolder ontdekte, vroegen erom om geringd te worden voor onderzoek. Gisteren en vandaag heb ik dan ook met mistnetten geprobeerd zoveel mogelijk vogels te ringen en te meten voor de Grauwe kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels. Dat lukte gelukkig heel goed, en in de twee dagen ving ik aardig wat rietgorzen, ringmussen en kneuen, maar ook een enkele gele kwikstaart, blauwborst, grasmus, boerenzwaluw en groenling. Het waren veel vogels en ook een leuke diversiteit wat dus in de veldbonen foerageerde!

Kneu

Blauwborst

Boerenzwaluw

Gele kwikstaart

Grasmus

Met name de ringmussen vond ik erg leuk om in deze aantallen te vangen. Een soort die ik vorig jaar tijdens mijn afstudeeronderzoek niet gevangen kreeg, maar nu lukte het wel goed! Het betroffen met name veel jonge vogels die ongetwijfeld in de nabije omgeving ter wereld zijn gekomen. Bijna alle ringmussen waren ook in actieve handpenrui, aangezien zowel de jonge als de oude vogels nu doorruien. Over enkele maanden zal het verschil tussen beiden dan ook niet meer te zien zijn. 

Ringmus

Verder kwamen in de polder ook af en toe nog steltlopers over, zoals een bosruiter, groenpootruiter en een regenwulp. Al met al was het prima toeven in de Zegenpolder dus!

Wat steltlopers en varens

Vandaag zwerf ik weer wat over IJsselmonde, om te zien hoe alles er na een weekje afwezigheid bijligt. Het weer is wat grauw, maar ondanks dat zit in de Crezéepolder wel een greppelsprinkhaan te zingen. Altijd leuk! Een soort die nog maar weinig voorkomt op het eiland. Verder is het in de polder saai, zoals het hele najaar eigenlijk. Vooral veel kemphanen en grutto's.

Grutto

Vervolgens besluit ik om een kijkje te nemen in de Zegenpolder, waar door graafwerkzaamheden de omstandigheden ook goed zijn voor steltlopers. Bij aankomst hoor ik inderdaad gelijk een bontbekplevier, en verder zitten er enkele witgatjes en watersnippen. Een perceel veldbonen is eigenlijk interessanter, want daar blijken zeker 200 kneuen en tientallen rietgorzen, groenlingen en ringmussen in te foerageren. Prachtig!

Nattigheid (boven) en veldbonen in de Zegenpolder

De dag sluit ik af met een bezoek aan drie zeer zeldzame varens. In de Kasteeltuin van Rhoon zie ik de geschubde mannetjesvaren, in Bos Valckesteijn de zachte naaldvaren en in hartje Rotterdam zie ik enkele exemplaren van de blaasvaren. Toch ook wel weer leuk om naar planten te kijken...

Geschubde mannetjesvaren

Zachte naaldvaren

Blaasvaren

Een weekje in het Sauerland

Afgelopen week was ik op vakantie rond Winterberg, in het Sauerland in Duitsland. In deze regio met veel bos, weilanden en rust zaten nog wel de leuke soorten en vooral ook vlinders. Zoals wel vaker in Duitsland zaten in de dorpjes veel Europese kanaries en zwarte roodstaarten. Leuk om die verschillen gelijk te zien! Ook kramsvogels en grote lijsters waren algemeen, welke in flinke groepen aan het foerageren waren in de weilanden.

Grote lijster

Wat meer richting het bos hoorde je eigenlijk overal wel goudvinken. Zien deed je ze dan weer niet, maar duidelijk aanwezig waren ze wel. Ook waren natuurlijk veel rode wouwen aanwezig, en slechts één keer zag ik een tweetal zwarte wouwen. Zwarte ooievaars zaten ook in die regio, maar ook deze waren niet dik gezaaid. Uiteindelijk zag ik een viertal van deze mooie vogels!

In de bossen vlakbij het park waar wij zaten was het qau vogels toch weer net wat anders dan in Nederland. Veel kuifmezen, glanskoppen en op de wat nattere plekken matkoppen, maar ook kortsnavelboomkruipers waren aanwezig. Zwarte specht hoorde ik diverse malen en op open plekken zat allicht een paartje grauwe klauwier. Deze soort was, zoals gebruikelijk, dus goed vertegenwoordigd! Aan de rand van het bos kwam ik ook nog twee keer een grijskopspecht tegen. Dit is dan weer een soort die niet in Nederland voorkomt, en het blijft een fraaie soort om zo in het buitenland tegen het lijf te lopen. Naast de mooie roep is het natuurlijk een prachtige vogel om te zien!

Grauwe klauwier

Grijskopspecht

In het dal waar we vlakbij zaten, hoorde ik op een avond nog een kwartel zingen en langs een stroompje zaten zeker twee sprinkhaanzangers te ratelen. De grootste verrassing wat vogels betreft zag ik overigens ook in deze dalen, want op een middag liep ik opeens een klapekster tegen het lijf! Ik had niet verwacht dat deze soort hier broedde, en uiteindelijk zag ik zeker drie exemplaren in de buurt. Erg leuk om deze wintergast en voormalige broedvogel uit Nederland hier te treffen!

Klapekster

Naast vogels was er qua insecten ook nog genoeg te beleven. Niet wat libellen betreft, want ik zag niet meer dan een grote keizerlibel, lantaarntje en een bosbeekjuffer, maar vlinders zaten er wel! De aantallen vielen me wel enigszins tegen, maar toch lukte het me om nog een aantal soorten te vinden die in Nederland niet voorkomen. Zo zaten in het dal waar we zaten in wat prachtige grasranden purperstreepparelmoervlinders. Een prachtige vlinder, maar de meeste waren al aardig 'afgevlogen' en zagen er niet zo mooi meer uit.

Purperstreepparelmoervlinder

Prachtige bloemrijke randen

Op kalkgraslandjes op een wat hoger gelegen stuk waren mijn verwachtingen ook hoog, maar de aantallen vlinders waren daar helaas laag. Veel distelvlinders en koevinkjes, maar slechts een enkele purperstreepparelmoervlinder en een klaverblauwtje. Dichterbij het bos waren de soorten dan weer wel leuker, met keizersmantels en het fraaie morgenrood. Deze vuurvlindersoort bleek allicht op open plekken in het bos aanwezig. Een prachtig felgekleurde soort die ik op meerdere locaties zag!

Klaverblauwtje

Morgenrood

In het bos bleek op de open plekken ook boserebia voor te komen. Een soort van een familie waar we in Nederland überhaupt geen soorten van hebben. Altijd leuk dus! Ook een grote weerschijnvlinder zat nog voor me op het pad en ik kwam een enkele bruine vuurvlinder tegen. Al met al toch nog wel wat leuke soorten, alhoewel ook de hitte van tegen de 40 graden geen goed gedaan zal hebben. Veel vlinders zoeken ook dan de schaduw op natuurlijk...

Boserebia

Bruine vuurvlinder

Grote weerschijnvlinder

Keizersmantel

Ten slotte waren er ook nog de sprinkhanen natuurlijk. Overal was het gezoem van greppelsprinkhanen niet van de lucht, en ook gouden sprinkhanen waren goed vertegenwoordigd. Op enkele plekken klonk ook de zang van kleine groene sabelsprinkhanen. Een kleinere variant van de grote groene, welke in Nederland op slechts enkele plaatsen in het oosten voorkomt. Op een open plek in het bos hoorde ik daarnaast ook nog enkele steppesprinkhanen. Genoeg om van te genieten dus, terwijl een rode eekhoorn mij in de gaten hield vanuit een veilig hoog plekje...

Kleine groene sabelsprinkhaan

Rode eekhoorn

Na de vakantie rijden we terug via Limburg. In het Limburgse Eys maken we zo nog ene tussenstop voor de braamparelmoervlinders die daar de laatste tijd worden gezien. Terwijl we richting de locatie lopen rommelt het al vervaarlijk, en door het naderend onweer hebben we dan ook niet veel tijd. Gelijk na aankomst zien we gelukkig de doelsoort boven de akkerdistels vliegen, maar zitten doet het beestje helaas niet. Hij verdwijnt tussen de struiken en komt niet meer terug voordat we vertrekken richting de auto. Jammer, maar de soort is wel gezien. Aangezien van deze soort op deze plek een populatie aanwezig lijkt te zijn, zal het echter niet moeilijk zijn om ook in de toekomst vaker deze soort op te zoeken... Dat moeten we dus maar doen.

Plek braamparelmoervlinder

Geslaagde nachtvangst in Meijendel!

Al sinds vorig jaar najaar ben ik in het bezit van een eigen ringvergunning, wat me een stuk flexibeler maakt om in Meijendel te gaan ringen. Daardoor kan ik nu ook een keer een nachtvangst doen. Aangezien mijn vakantie is aangebroken en voor vannacht een oostelijke wind was opgegeven, was dit een mooie gelegen om het een keer te wagen! Gisterenavond was ik al op tijd aanwezig in de hoop op nog wat steltlopertrek, maar dat leverde helemaal niks op. Als de zon echt verdwenen is gaat het geluid van kwartels, porseleinhoen, watersnip en andere nachttrekkers aan en kan een onrustige nacht beginnen. Om het uur de netten checken en tussendoor wat slapen in een warme slaapzak en veel muggen...

Om half drie, als ik weer een rondje loop, zie ik gelijk wat hangen in het net. Bingo! Iets vangen moet je natuurlijk wel op zo'n nacht, anders voelt het ook wel als energieverspilling... Maar is dus gelukt! Het blijkt een kwartel te zijn die ik vervolgens in alle rust kan ringen. Toch wel een prachtig beest zo in de hand! Het betreft een mannetje uit 2018. Tijdens het uithalen hoor ik overigens nog een tweede kwartel rondvliegen, dus wellicht dat er nog meer gaat komen?!

Man kwartel

Na de vogel weer losgelaten te hebben is het al bijna tijd om de reguliere mistnetten open te zetten. Voor je het weet is de zon weer op! Rond half zes loop ik vervolgens de eerste ronde langs de netten, en opeens zie ik van afstand een net bewegen. Dat is een goed teken. Bij aankomst zie ik gelijk de reden: een porseleinhoen zit in de onderste baan! Snel ben ik erbij, maar niet snel genoeg wat hij ontglipt aan de andere kant van het net. Ai... Gelukkig vliegt het exemplaar richting de nachtnetten die ook nog open staan, en als ik het hoekje om ren zie ik gelijk al een vogel hangen: yes! Eenmaal bij het net blijkt het echter een kwartel te zijn... Een blik naar links leert me gelukkig dat ook de porseleinhoen hangt. Mooi!

De tweede kwartel betreft een vrouwtje, die aanzienlijk minder gevangen worden dan mannetjes. Dit betreft een vogel die dit jaar is geboren, vermoedelijk ergens in Zuid-Europa. In de zomer trekken deze beesten gerust naar het noorden om daar nog een broedpoging te doen. Gedrag wat van niet veel soorten bekend is, wel bizar!

1kj vrouw kwartel

De porseleinhoen betreft ook een jong exemplaar, maar dit is ongetwijfeld een beest wat al op trek is naar het zuiden. Deze is er vroeg bij! Op VRS Meijendel werd nog nooit zo vroeg in het najaar een porseleinhoen geringd, wat de vangst weer extra speciaal maakt! Op de foto met een kwartel wilde het beestje ook nog wel.

1kj porseleinhoen (rechts)

Als ik de netten om zes uur nog een keer check, blijkt overigens dat het mannetje wat ik vannacht ving ook weer het net was ingevlogen. Leuk om nu zo de verschillen te zien met het vrouwtje. Met name de tekening op de keel en borst zijn kenmerkend voor het geslacht, met een donkere keel en de afwezigheid van donkere vlekken op de borst bij het mannetje.

2kj man kwartel

Man (rechts) en vrouw kwartel

De rest van de ochtend vang ik met een beperkte opstelling om ook nog wat aandacht aan de slag te geven. Met nog zo'n 45 vogels heb ik toch nog wel het één en ander te doen, en de afwisseling is leuk! In het net belandden bijvoorbeeld nog een rietgors, roodborsttapuit, enkele gekraagde roodstaarten en prachtige jonge fitissen. Qua steltlopers vliegt er nagenoeg niks, dus het slagnet blijft de hele ochtend helaas ongemoeid. Als de activiteit rond 11u omlaag gaat ruim ik de boel op en kijk ik toch terug op met name een geslaagde nachtvangst. Dat vraagt om herhaling de komende tijd!

1kj man gekraagde roodstaart

1kj fitis

Juveniele roodborsttapuit

Boomkruiper

Voor de totalen, zie hier.

Vogels ringen en een mooi bezoek aan de Sophia

Voor mij is deze week echt de vakantie aangebroken, en het is heerlijk om wat rond te struinen op IJsselmonde. Afgelopen maandag ving ik een ochtendje op de Rhoonse Baan, in het Buitenland van Rhoon, in de hoop op rietgorzen. Deze ving ik niet, maar met wat roodborsttapuiten, putters en een cetti's zangers was het een leuke vangst!

Cetti's zanger

Rietzanger

Roodborsttapuit

Verder telde ik nog regelmatig wat grutto's rond Ambacht en vanmiddag ben ik weer eens op de Sophiapolder. Het is een drukte van belang met meeuwen. Honderden kokmeeuwen lopen op het eiland, waaronder een bekende Deens exemplaar die in Zwijndrecht en Dordrecht al jaren overwinterd. Tussen de kokmeeuwen zie ik ook nog een adult en jonge zwartkopmeeuw. Vooral die jonge beesten zijn altijd bijzonder mooi getekend! Verder staan er ook nog een aantal geelpootmeeuwen, één pontische meeuw en lees ik nog enkele ringen af. Een Duitse grote mantelmeeuw is wel de leukste!

Jonge zwartkopmeeuw

Adult geelpootmeeuw

Qua steltlopers levert het bezoek helaas weinig verrassend op. Wel foerageren weer ruim 300 kemphanen op het eiland en de nodige kluten, tureluurs en grutto's, maar een verdwaalde zeldzaamheid ontbreekt. Ook de aantallen scholeksters zijn weer opvallend hoog, met daartussen ook eindelijk een geringd exemplaar! Het blijkt een broedvogel te zijn uit Houten, die wellicht al rustig naar het zuiden aan het afzakken is. Erg leuk! 

Houtse scholekster

Eenmaal weer terug bij de aanlegsteiger langs de Veersedijk horen we op de Galgenplaat nog een roepende grauwe vliegenvanger, een ijsvogel en een jonge havik. Tot slot komt ook nog een mooi mannetje zuidelijke keizerlibel over de Strooppot gevlogen. Een leuke afsluiting van een toch wel mooi bezoek aan de Sophiapolder!