Oliekever |
Vogelblog van Cornelis Fokker
Beste lezer, In dit blog wil ik wat van mijn belevenissen als vogelaar (die ook naar libellen, (nacht)vlinders, sprinkhanen, reptielen, zoogdieren en planten kijkt) met jullie delen. Vogelen is als jaren mijn grootste passie en in mijn vrije tijd ben ik, zoals jullie hieronder wel lezen, dan ook veel buiten te vinden. Ik wens jullie erg veel leesplezier. Cornelis Fokker
donderdag 29 februari 2024
Februari 2024
woensdag 28 februari 2024
Ringproject van Matkoppen
Vorige jaar had ik het idee opgevat om meer te gaan doen met matkoppen. Deze mezensoorten gaat erg slecht in Nederland en ook in Zuid-Holland verdwijnen ze op steeds meer plaatsen. Op IJsselmonde komen ze gelukkig nog in redelijke aantallen voor (30-40 territoria), dus een mooie kans om deze soort op de voet te volgen. Vorig jaar was het al gelukt om drie nesten te volgen, maar om nog beter inzicht te krijgen was het plan dit jaar ook matkoppen te gaan kleurringen.
Nat broedhabitat in de Zuidpolder (buitendijks) |
In februari bleken de paartjes zich al te gaan vestigen en waren al snel ook de mannetjes al territoriaal, dus de afgelopen maand heb ik op diverse plekken op IJsselmonde matkoppen kunnen kleurringen. De eerste exemplaren heb ik gevangen in het Develbos, waarna met name in de Rhoonse grienden en de Zuidpolder matkoppen konden worden gekleurringd. In de periode na het ringen bleken de meeste vogels erg plaatstrouw te zijn, maar wel een flink territorium te hebben. Uit het buitenland is dat ook al wel bekend. De komende periode gaat het hopelijk lukken om nesten te vinden, die we dan tijdens het hele broedseizoen kunnen volgen.
Matkop Rm/YN |
Matkop Rm/WY |
Vaak kon het paartje in één keer worden geringd: Rm/WW en Rm/WN |
De leeftijd van matkoppen te bepalen bleek overigens nog niet eenvoudig. In deze tijd van het jaar zijn de 2kj-vogels (geboren in 2023) nog te herkennen aan een meer gesleten verenkleed, eventueel aanwezige contrasten in dekveren (dus dan zijn nieuwe én oude veren aanwezig) en de puntigheid van de staartpennen. Uiteindelijk bleken de meeste exemplaren (zoals verwacht) jonge vogels van vorig jaar te zijn geweest.
Staart van een 2kj (incl. ruicontrasten) |
Vleugel van een adult, zonder duidelijke contrast en stevige structuur |
zondag 25 februari 2024
Een onverwachte dwergarend over de tuin!
Vorig jaar heb ik nog een aantal soorten gedipt of gemist wegens afwezigheid (groene bijeneter, groene fitis), dus mijn laatste nieuwe soort betreft de door mij zelfgevonden Siberische waterpieper. Gisteren kwam daar echter plotseling verandering in toen er een heuse dwergarend over de tuin vloog!
Kort voor de middag kwamen we thuis en sloeg ik aan op het alarm van de kleine mantelmeeuwen. Deze zitten sinds kort weer op de flats en wanneer ze beginnen te alarmeren is dat meestal teken op een rover. Zo ook nu, want al snel zag ik een roofvogel cirkelen die langzaam deze kant op kwam. Met de kijker komt hij gelijk al wat afwijkend over, kantelt wat met de staart, maar lijkt recht op huis aan te komen. Snel grits ik de camera uit de kast, waarna ik 'm gelukkig herkenbaar kan vastleggen als hij recht over de tuin komt.
Dwergarend |
Mede door de kantelende staart neig ik gelijk naar zwarte wouw, ook qua structuur lijkt de vogel daar sterk op. De foto's bekijk ik nog even, maar ook omdat ik geen koplampen zie (had verwacht dat je die bij dwergarend zou zien aan de onderzijde), schrijf ik dwergarend min of meer af. Omdat ik op zondag altijd de telefoon uitlaat en het niet de moeite waard vindt om een zwarte wouw te melden, laat ik het daarbij en ben enigszins verbaasd door het vroege tijdstip voor een zwarte wouw (maar dwergarend zou natuurlijk ook nogal raar zijn in deze tijd).
Dwergarend |
Toen ik vanochtend mijn telefoon opende en een melding zag van een dwergarend in de Brabantse Biesbosch, voelde ik aan m'n water eigenlijk wel gelijk hoelaat het was. Dus toch! Snel check ik de foto's en ik zie inderdaad dezelfde mankementen aan het verenkleed: een hoekje uit de staart en een gaatje in de vleugel. Er vloog gisteren dus gewoon een dwergarend over de tuin! Een nogal onverwachte nieuwe soort zo in februari en na de Siberische waterpieper de tweede lifer op rij waar ik zelf tegenaan loop...
Dwergarend |
zaterdag 3 februari 2024
Hartje winter met veel bokjes
Bokje |
Fazant |
Waterpieper R/YBW |
Ook hier zitten bokjes: graanstoppels in de Zuidpolder |
Wat meer typisch habitat in Polder Buitenland |
Nieuwe bokjes-plek |
zaterdag 27 januari 2024
De winter schrijdt voort
De afgelopen week was er weinig verandering ten opzichte van de rest van deze winter tot nu toe. Een avond door de Zegenpolder leverde bijvoorbeeld nog 22 houtsnippen op, waarvan we 5 exemplaren konden vangen. Ook het aantal bokjes is nog steeds hoog en we zagen er zeker 15-20 in de polder, terwijl we de rustplekken overdag nog niet gevonden hebben helaas. Op andere plekken lukte het wel om nog genoeg bokjes te vangen, de diversiteit op IJsselmonde is gelukkig groot en geschikte plekken zijn overal wel voorhanden, zeker in deze natte winter.
Houtsnip |
Waterpiepers aflezen lukte ook nog, alhoewel de grote groep wel uit elkaar gevallen is en het dus wat lastiger is geworden om de geringde vogels te vinden. Meerdere exemplaren ben ik dan ook gerust alweer een maand kwijt, maar elk bezoekje zie ik toch ook weer nieuwe vogels opduiken. Ook is een deel weer overgestapt op grasland, want vanochtend hoorde ik dat er ook in het Waalbos een groepje rondhing. Het lag voor mij op de route en uiteindelijk lukte het om drie geringde exemplaren af te lezen. Toch leuk!
Waalbos |
Eerder op de ochtend was ik begonnen bij de Beninger slikken om te zien of daar wellicht een slaapplaats van waterpiepers aanwezig is. Zeker in het westelijke deel is een uitgestrekt rietveld aanezig, wat uitermate geschikt is als slaapplaats. Op basis van mijn ervaringen elders zou het goed kunnen dat er een flinke groep slaapt, die dan vervolgens het akkerland op gaat om te foerageren. Met Michael van Beveren had ik het deel opgesplitst en maakte we flink meters langs de dijk, maar van een waterpieperslaapplaats was helaas geen sprake. Na verloop van tijd kwamen enkele exemplaren binnenvallen vanuit het oosten, vermoedelijk uit het oostelijke deel van het gebied of van de Korendijkse Slikken.
Beninger Slikken |
Ook gisterenmiddag kwam ik er weer achter dat ze gewoon niet overal zitten. Toen zocht ik met zonsondergang in de hoek rond Piershil voor waterpiepers, maar ook daar ving ik bot. Van echt goede, brede rietkragen was overigens ook geen sprake, waarvan nu lijkt dat ze dat wel echt nodig hebben. Maar ook dan heb je nog geen garantie dat ze er zitten. Wat de waterpiepers dan stuurt? Geen idee...
vrijdag 19 januari 2024
Weinig bokjes, maar genoeg ander leuks door vorst
Koereiger |
Zware waterpieper >30g! |
Waterpieper R/YGN |
zaterdag 13 januari 2024
Slapende ganzen en een verrassende vangst
Vanochtend ben ik met het eerste licht op de Sophiapolder om de maandelijkse wintertelling weer te doen. Het weer is behoorlijk grauw, maar het is afgaand tij dus voor de wintertelling ideale omstandigheden. Deze maand valt de telling samen met de ganzentelling, en die bleken er door de kou van de laatste dagen veel te slapen. In de schemering telde ik bijna 3000 grauwe ganzen en ook sliepen er 1290 brandganzen, hele hoge aantallen voor het eiland! In het eerste uur na zonsopkomst vertrokken ze in groepen de Alblasserwaard in, net zoals de 105 kolganzen die ook nog aanwezig waren.
Kolganzen |
Naast de hoge aantallen ganzen was het druk met smienten, maar ook 31 pijlstaarten was een erg mooi aantal voor het eiland! Verder stonden er bij aankomst nog relatief veel meeuwen op de slaapplaats, waaronder zeven pontische en een geelpootmeeuw. Toen het water langzaam daalde verschenen ook de nodige steltlopers, waaronder meer dan 60 kemphanen en een leuke groep van 16 bonte strandlopers. Een hoog aantal in de winter!
Halverwege de dag kon ik nog een uurtje vrijmaken om wat ringen van waterpiepers af te lezen in Polder de Hooge Nesse, wat ook goed lukte. Aan het eind van de dag nam ik positie in bij de Ruijbroeksche Wetering. Een klein natuurgebiedje midden in de Alblasserwaard en potentieel geschikt als een slaapplaats voor waterpiepers. Vanavond was het gelukt om op vrijwel alle geschikte plekken in de Alblasserwaard te posten voor slapende waterpiepers, maar helaas leverde dat op vrijwel geen enkele locatie waterpiepers op. Mijn avond verliep zonder waterpiepers en uiteindelijk werden alleen op de bekende plekken (Kinderdijk en de Zouweboezem) waterpiepers in lage aantallen gezien. Het vermoeden was daarmee wel bevestigd dat de aantallen in de Alblasserwaard (en vermoedelijk ook in de rest van het laagveengebied) echt laag zijn.
Ruijbroeksche Wetering |
In de avond levert een kort bezoek aan Sandelingen-Ambacht nog wel een hele verrassende vangst op, namelijk een roerdomp! In het gebied overwinteren meerdere exemplaren, maar erg leuk dat het lukte om er eentje te vangen! Het bleek een jonge vogel, die we de komende tijd hopelijk ook nog kunnen volgen!
Roerdomp |
Ruicontrast in de armpennen |
vrijdag 12 januari 2024
Nieuwe slaapplaatsen en ondanks de kou nog bokjes
Afgelopen zaterdag 6 januari ving ik (naar later bleek waarschijnlijk de laatste!) weer eens een bokje in de Volgerlanden en langs de Ambachtsezoom hadden we een mooie terugvangst van afgelopen winter! Dat is nog maar één van de weinige, maar ook deze had weer mooie ruicontrasten. Onderweg lukte het zowaar eens om een waterhoen te vangen, misschien ook nog wel een interessante soort om nog eens wat mee te gaan doen...
Bokjes met ruicontrasten |
Waterhoen |
Sinds zondag is de temperatuur flink gedaald en maandagavond was het posten op de Beninger Slikken voor een waterpieperslaapplaats dan ook bitterkoud... Er stond een flinke, snijdende wind, wat ook niet meehielp, maar het lukte helaas niet met Michael van Beveren om een echte slaapplaats te vinden. Bij het sluiten van de markt had ik één invallende waterpieper, dus waarschijnlijk slapen er wel een paar, maar zeker niet veel.
Uit kantoor zagen we de afgelopen dagen nog overvliegende kleine zwanen, koereiger en zeearend, dus het winterweer leverde wel gelijk het e.e.a. op. Helaas bleek dat ook de aanzet om aan de gang te gaan op braakliggende terreintjes. Drainage werd aangelegd in de Volgerlanden en een flink deel van het stuk in de Ambachtsezoom werd gemaaid. Een rondje door de Zegenpolder op woensdagavond leverde een beperkt aantal waarnemingen van houtsnippen op en bokjes waren helemaal afwezig. Niet verwonderlijk ook natuurlijk, de grond was stijf bevroren. Mede door de afwezigheid van wind was het niet te doen om vogels te vangen, helaas, maar wel een nuttig bezoek natuurlijk.
Begin van het einde van de Volgerlanden |
Gisterenochtend voorafgaand aan een veldbezoek leverde het posten eindelijk weer eens een slaapplaats van waterpiepers op, namelijk in de Westerse laagjes langs het Haringvliet. Voor zonsopkomst kwamen er behoorlijk wat waterpiepers vanuit de rietkraag de polder ingevlogen, waar ik even later zeker 45 waterpiepers in een groenbemester vond. Leuk!
Zonsopkomst Hoeksche Waard |
Vanochtend deed ik ten slotte weer een vast rondje, nu met Michale van Beveren. In de Zegenpolder ving we één van de drie bokjes. Ondanks de vorst zaten er toch nog wel wat exemplaren, die zich dan wel weer op wat atypische plekjes ophielden. Ook in Oud-Reijerwaard en Nieuw-Reijerwaard zaten nog enkele bokjes, waarvan we er totaal drie vingen.
Bokje |
Om 15:00 voeren we haventje uit bij Nieuwendijk om te proberen de rest van Tiengemeten goed in beeld te krijgen voor wat betreft waterpiepers. Het oostelijke deel nam ik voor mijn rekening, waar ik al vrij vlot een groep van ca. 15 foeragerende waterpiepers vond. Leuk! Opvallend was een exemplaar wat zomaar het Vuile Gat overvloog richting noord, maar even later snapte ik wel waarom. In de rest van de oostpunt trof ik hooguit enkele waterpiepers, terwijl ik even later meerdere exemplaren het eiland af zag vliegen. De exemplaren die hier foerageerden, sliepen dus gewoon in de Westerse Laagjes en niet op Tiengemeten. Leuke ontdekking! In de oostpunt vond ik nog wel een plek waar ook wat waterpiepers invielen, tijdens een half uurtje postten leverde dat 5 exemplaren op. Geen vetpot.
Michael had daarentegen midden op het eiland wel een flinke slaapplaats te pakken, waar uiteindelijk naar schatting zo'n 60 exemplaren sliepen. Omdat verspreid over het hele eiland geschikte slaapplaatsen aanwezig zijn is het lastig om echt een compleet beeld te krijgen, maar samen met mijn eerder gevonden slaapplaats op de westpunt heb ik denk ik wel een goed beeld. Totaal slapen er bijna 100 waterpiepers op het eiland, maar een deel vliegt er dus ook vanaf om op het vasteland te slapen. Een mooie resultaat!
Tiengemeten |
Kleine slaapplaats op Tiengemeten |
vrijdag 5 januari 2024
Op jacht naar slaapplaatsen in de Hoeksche Waard
Gisteren besloot ik het eind van de middag eens door te brengen op Tiengemeten. Toch wel een schitterend eiland, ook in de winter, waar natuurlijk vast wel waterpiepers zouden slapen. De focus lag op de westpunt waar het sowieso al goed toeven was met vele bruine kiekendieven (slapen ook op het eiland), meerdere blauwe kiekendieven, grote en middelste zaagbekken, nonnetjes en twee zeearenden. Waterpiepers bleken inderdaad ook aanwezig met in de westpunt een duidelijke slaapplaats van ca. 25 exemplaren. Veel aankomst bleek er overigens niet te zijn, maar op de terugweg kwam ik nog weer meerdere waterpiepers tegen, waardoor er dus meerdere slaapplaatsen moeten zijn op het eiland. Binnenkort nog eens een bezoekje!
Tiengemeten |
Vanochtend startte ik op tijd met Rutger in de Portlandpolder, waar we helaas geen waterpiepers konden vinden. Even later was wel duidelijk waarom, want in de Zegenpolder liep een groep van 90 exemplaren! Dat is zo ongeveer de hele groep die slaapt in het Klein Profijt, maar ondanks de nodige moeite lukte het niet om andere geringde exemplaren te zien de R/WGG die ik afgelopen winter in de Zegenpolder ringde. Het zou toch moeten kunnen om hier een exemplaar van de Devel te treffen?! Bokjes bleken helaas afwezig in de polder en ook in de Zuidpolder konden we ze even later niet vinden. In Polder Nieuw-Reijerwaard zaten ze dan weer wel, maar het geluk was niet aan onze zijde... Het lukte slechts om één exemplaar van de acht te vangen, de rest was te ril, zaten in kleine groepjes of op ongelukkige plaatsen. Het is zit ook weleens tegen...
Bokje |
In Oud-Reijerwaard ging het even later iets beter en konden we 9 van de 13 exemplaren ringen. Dit waren allemaal jonge vogels waarvan slechts één terugvangst van eerder deze winter. Het blijft verbazen hoeveel nieuwe exemplaren we nog tegenkomen... Erg verrassend was overigens ook een tweetal adulte dwergmeeuwen die rustig langs kwamen flappen. Leuk in deze tijd van het jaar!
Om het oostelijke deel van de Hoeksche Waard beter in beeld te krijgen, liep ik rond zonsondergang op de dijk bij de Hoogezandsche Gorzen, bij Numansdorp. Op papier leek hier een geschikte slaapplaats aanwezig te zijn in een omgeving waar helemaal geen waarnemigen bekend zijn van waterpiepers. Het zou toch moeten kunnen?! Niks bleek echter minder waar, want ik hoorde of zag geen enkele waterpieper. Een flinke groep witte kwikstaarten was wel aanwezig (dus je zou zeggen genoeg foerageergebied) en het was niet saai met o.a. nog twee zeearenden, brilduikers, slaapplaats van wulpen, witgatjes en een fraai mannetje blauwe kiekendief.
Potentiële slaapplaats |
Ten slotte leverde een ronde vanavond door het Waalbos wel veel waarnemingen op van houtsnippen, watersnippen en wat bokjes, maar door de zachte wind viel het vangen erg tegen. We vingen slechts twee houtsnippen en een watersnip, maar waren nog aangenaam verrast door meerdere jagende ransuilen. Schitterend!
Houtsnip |